ธรรมย่อมไหลไปสู่ธรรม
ภิกษุทั้งหลาย เมื่อมีศีล สมบูรณ์แล้วด้วยศีล ก็ไม่ต้องทำเจตนาว่า ความไม่เดือดร้อนจงเกิดขึ้นแก่เราเถิด ภิกษุทั้งหลาย ข้อนี้เป็นธรรมดาว่า เมื่อมีศีล สมบูรณ์แล้วด้วยศีล ความไม่เดือดร้อนย่อมเกิดขึ้น.
ภิกษุทั้งหลาย เมื่อไม่มีความเดือดร้อน (อวิปปฏิสาร) ก็ไม่ต้องทำเจตนาว่า ความปราโมทย์จงเกิดขึ้นแก่เราเถิด ภิกษุทั้งหลาย ข้อนี้เป็นธรรมดาว่า เมื่อไม่มีความเดือดร้อน ปราโมทย์ย่อมเกิดขึ้น.
ภิกษุทั้งหลาย เมื่อมีความปราโมทย์ (ความบันเทิงใจ) ก็ไม่ต้องทำเจตนาว่า ปีติจงเกิดขึ้นแก่เราเถิด ภิกษุทั้งหลาย ข้อนี้เป็นธรรมดาว่า เมื่อมีความปราโมทย์ ปีติย่อมเกิดขึ้น.
ภิกษุทั้งหลาย เมื่อมีใจประกอบด้วยปีติ (ความอิ่มใจ) ก็ไม่ต้องทำเจตนาว่า กายของเราจงสงบเถิด ภิกษุทั้งหลาย ข้อนี้เป็นธรรมดาว่า เมื่อมีใจประกอบด้วยปีติกายย่อมสงบ.
ภิกษุทั้งหลาย เมื่อมีกายสงบแล้ว ก็ไม่ต้องทำเจตนาว่า เราจงเสวยสุขเถิด ภิกษุทั้งหลาย ข้อนี้เป็นธรรมดาว่า เมื่อมีกายสงบแล้วย่อมได้เสวยสุข.
ภิกษุทั้งหลาย เมื่อมีสุข ก็ไม่ต้องทำเจตนาว่า จิตของเราจงตั้งมั่นเถิด ภิกษุทั้งหลาย ข้อนี้เป็นธรรมดาว่า เมื่อมีสุขจิตย่อมตั้งมั่น (เป็นสมาธิ).
ภิกษุทั้งหลาย เมื่อจิตตั้งมั่น ก็ไม่ต้องทำเจตนาว่า เราจงรู้จงเห็นตามที่เป็นจริงเถิด ภิกษุทั้งหลาย ข้อนี้เป็นธรรมดาว่า เมื่อจิตตั้งมั่นแล้วย่อมรู้เห็นตามที่เป็นจริง.
ภิกษุทั้งหลาย เมื่อรู้เห็นตามที่เป็นจริง (ยถาภูตญาณทัสสนะ) ก็ไม่ต้องทำเจตนาว่า เราจงเบื่อหน่ายเถิด ภิกษุทั้งหลาย ข้อนี้เป็นธรรมดาว่า เมื่อรู้เห็นตามที่เป็นจริงแล้วย่อมเบื่อหน่าย.
ภิกษุทั้งหลาย เมื่อเบื่อหน่าย (นิพพิทา) ก็ไม่ต้องทำเจตนาว่า เราจงคลายกำหนัดเถิด ภิกษุทั้งหลาย ข้อนี้เป็นธรรมดาว่า เมื่อเบื่อหน่ายแล้วย่อมคลายกำหนัด (วิรัชชติ).
ภิกษุทั้งหลาย เมื่อคลายกำหนัด (วิรัตตะ) แล้ว ก็ไม่ต้องทำเจตนาว่า เราจงทำให้แจ้งซึ่งวิมุตติญาณทัสสนะเถิด ภิกษุทั้งหลาย ข้อนี้เป็นธรรมดาว่า เมื่อคลายกำหนัดแล้วย่อมทำให้แจ้งซึ่งวิมุตติญาณทัสสนะ (รู้เห็นว่าหลุดพ้น).
ภิกษุทั้งหลาย ด้วยอาการอย่างนี้ วิราคะ ย่อมมีวิมุตติญาณทัสสนะเป็นประโยชน์ (ที่มุ่งหมาย) มีวิมุตติญาณทัสสนะเป็นอานิสงส์ นิพพิทา ย่อมมีวิราคะเป็นประโยชน์ (ที่มุ่งหมาย) มีวิราคะเป็นอานิสงส์ ยถาภูตญาณทัสสนะ ย่อมมีนิพพิทาเป็นประโยชน์ (ที่มุ่งหมาย) มีนิพพิทาเป็นอานิสงส์ สมาธิ ย่อมมียถาภูตญาณทัสสนะเป็นประโยชน์ (ที่มุ่งหมาย) มียถาภูตญาณทัสนะเป็นอานิสงส์ สุข ย่อมมีสมาธิเป็นประโยชน์ (ที่มุ่งหมาย) มีสมาธิเป็นอานิสงส์ ปัสสัทธิ ย่อมมีสุขเป็นประโยชน์ (ที่มุ่งหมาย) มีสุขเป็นอานิสงส์ ปีติ ย่อมมีปัสสัทธิเป็นประโยชน์ (ที่มุ่งหมาย) มีปัสสัทธิเป็นอานิสงส์ ความปราโมทย์ ย่อมมีปีติเป็นประโยชน์ (ที่มุ่งหมาย) มีปีติเป็นอานิสงส์ ความไม่เดือดร้อน ย่อมมีความปราโมทย์เป็นประโยชน์ (ที่มุ่งหมาย) มีความปราโมทย์เป็นอานิสงส์ ศีลที่เป็นกุศล ย่อมมีความไม่เดือดร้อนเป็นประโยชน์ (ที่มุ่งหมาย) มีความไม่เดือดร้อนเป็นอานิสงส์.
ภิกษุทั้งหลาย ธรรมย่อมไหลไปสู่ธรรม ธรรมย่อมยังธรรมให้บริบูรณ์ เพื่อการถึงฝั่ง (นิพพาน) จากที่อันมิใช่ฝั่ง (สังสารวัฏ) ด้วยอาการอย่างนี้แล.
-บาลี เอกาทสก. อํ. 24/336/209.
https://84000.org/tipitaka/pali/?24/336
https://etipitaka.com/read/pali/24/336/
English translation by Bhikkhu Sujato
“Mendicants, an ethical person, who has fulfilled ethical conduct, need not make a wish: ‘May I have no regrets!’ It’s only natural that an ethical person has no regrets.
When you have no regrets you need not make a wish: ‘May I feel joy!’ It’s only natural that joy springs up when you have no regrets.
When you feel joy you need not make a wish: ‘May I experience rapture!’ It’s only natural that rapture arises when you’re joyful.
When your mind is full of rapture you need not make a wish: ‘May my body become tranquil!’ It’s only natural that your body becomes tranquil when your mind is full of rapture.
When your body is tranquil you need not make a wish: ‘May I feel bliss!’ It’s only natural to feel bliss when your body is tranquil.
When you feel bliss you need not make a wish: ‘May my mind be immersed in samādhi!’ It’s only natural for the mind to become immersed in samādhi when you feel bliss.
When your mind is immersed in samādhi you need not make a wish: ‘May I truly know and see!’ It’s only natural to truly know and see when your mind is immersed in samādhi.
When you truly know and see you need not make a wish: ‘May I grow disillusioned!’ It’s only natural to grow disillusioned when you truly know and see.
When you’re disillusioned you need not make a wish: ‘May I become dispassionate!’ It’s only natural to grow dispassionate when you’re disillusioned.
When you’re dispassionate you need not make a wish: ‘May I realize the knowledge and vision of freedom!’ It’s only natural to realize the knowledge and vision of freedom when you’re dispassionate.
And so, mendicants, the knowledge and vision of freedom is the purpose and benefit of dispassion. Dispassion is the purpose and benefit of disillusionment. Disillusionment is the purpose and benefit of truly knowing and seeing. Truly knowing and seeing is the purpose and benefit of immersion. Immersion is the purpose and benefit of bliss. Bliss is the purpose and benefit of tranquility. Tranquility is the purpose and benefit of rapture. Rapture is the purpose and benefit of joy. Joy is the purpose and benefit of not having regrets. Not having regrets is the purpose and benefit of skillful ethics. And so, mendicants, good qualities flow on and fill up from one to the other, for going from the near shore to the far shore.”
English translation by Bhikkhu Ṭhānissaro
“For a person endowed with virtue, consummate in virtue, there is no need for an act of will, ‘May freedom from remorse arise in me.’ It is in the nature of things that freedom from remorse arises in a person endowed with virtue, consummate in virtue.
“For a person free from remorse, there is no need for an act of will, ‘May joy arise in me.’ It is in the nature of things that joy arises in a person free from remorse.
“For a joyful person, there is no need for an act of will, ‘May rapture arise in me.’ It is in the nature of things that rapture arises in a joyful person.
“For a rapturous person, there is no need for an act of will, ‘May my body be calm.’ It is in the nature of things that a rapturous person grows calm in body.
“For a person calm in body, there is no need for an act of will, ‘May I experience pleasure.’ It is in the nature of things that a person calm in body experiences pleasure.
“For a person experiencing pleasure, there is no need for an act of will, ‘May my mind grow concentrated.’ It is in the nature of things that the mind of a person experiencing pleasure grows concentrated.
“For a person whose mind is concentrated, there is no need for an act of will, ‘May I know & see things as they have come to be.’ It is in the nature of things that a person whose mind is concentrated knows & sees things as they have come to be.
“For a person who knows & sees things as they have come to be, there is no need for an act of will, ‘May I feel disenchantment.’ It is in the nature of things that a person who knows & sees things as they have come to be feels disenchantment.
“For a person who feels disenchantment, there is no need for an act of will, ‘May I grow dispassionate.’ It is in the nature of things that a person who feels disenchantment grows dispassionate.
“For a dispassionate person, there is no need for an act of will, ‘May I realize the knowledge & vision of release.’ It is in the nature of things that a dispassionate person realizes the knowledge & vision of release.
“In this way, dispassion has knowledge & vision of release as its purpose, knowledge & vision of release as its reward. Disenchantment has dispassion as its purpose, dispassion as its reward. Knowledge & vision of things as they have come to be has disenchantment as its purpose, disenchantment as its reward. Concentration has knowledge & vision of things as they have come to be as its purpose, knowledge & vision of things as they have come to be as its reward. Pleasure has concentration as its purpose, concentration as its reward. Calm has pleasure as its purpose, pleasure as its reward. Rapture has calm as its purpose, calm as its reward. Joy has rapture as its purpose, rapture as its reward. Freedom from remorse has joy as its purpose, joy as its reward. Skillful virtues have freedom from remorse as their purpose, freedom from remorse as their reward.
“In this way, mental qualities lead on to mental qualities, mental qualities bring mental qualities to their consummation, for the sake of going from the near to the Further Shore.”
