ความสำเร็จ ไม่ได้เกิดจากการขอ
ครั้งนั้น อนาถบิณฑิกคหบดีเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับ ถวายอภิวาทแล้วนั่ง ณ ที่สมควร ครั้นแล้ว พระผู้มีพระภาคได้ตรัสกับอนาถบิณฑิกคหบดีว่า
คหบดี ธรรม ๕ ประการเหล่านี้ น่าปรารถนา น่ารักใคร่ น่าพอใจ หาได้ยากในโลก ธรรม ๕ ประการอะไรบ้าง คือ อายุ วรรณะ สุข ยศ สวรรค์ คหบดี ธรรม ๕ ประการเหล่านี้แล น่าปรารถนา น่ารักใคร่ น่าพอใจ หาได้ยากในโลก.
คหบดี ธรรม ๕ ประการ อันน่าปรารถนา น่ารักใคร่ น่าพอใจ หาได้โดยยากในโลกเหล่านี้ เรามิได้กล่าวว่า จะพึงได้มาเพราะเหตุแห่งความอ้อนวอน หรือได้มาเพราะเหตุแห่งความปรารถนา ถ้าธรรม ๕ ประการ อันน่าปรารถนา น่าใคร่ น่าพอใจ หาได้ยากในโลกเหล่านี้ จักได้มาเพราะเหตุแห่งความอ้อนวอน หรือได้มาเพราะเหตุแห่งความปรารถนาแล้ว ในโลกนี้ ใครจะพึงเสื่อมจากอะไร.
คหบดี อริยสาวกผู้ต้องการอายุ ไม่ควรอ้อนวอน หรือยินดีในอายุ เพราะเหตุแห่งอายุ อริยสาวกผู้ต้องการอายุ พึงปฏิบัติปฏิปทาอันเป็นไปเพื่ออายุ เพราะปฏิปทาอันเป็นไปเพื่ออายุที่อริยสาวกนั้นปฏิบัติแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อให้ได้อายุ อริยสาวกผู้นั้นย่อมได้อายุที่เป็นของทิพย์ หรือเป็นของมนุษย์.
คหบดี อริยสาวกผู้ต้องการวรรณะ ไม่ควรอ้อนวอน หรือยินดีในวรรณะ เพราะเหตุแห่งวรรณะ อริยสาวกผู้ต้องการวรรณะ พึงปฏิบัติปฏิปทาอันเป็นไปเพื่อวรรณะ เพราะปฏิปทาอันเป็นไปเพื่อวรรณะที่อริยสาวกนั้นปฏิบัติแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อให้ได้วรรณะ อริยสาวกนั้นย่อมได้วรรณะที่เป็นของทิพย์ หรือเป็นของมนุษย์.
คหบดี อริยสาวกผู้ต้องการความสุข ไม่ควรอ้อนวอน หรือยินดีในความสุข เพราะเหตุแห่งความสุข อริยสาวกผู้ต้องการความสุข พึงปฏิบัติปฏิปทาอันเป็นไปเพื่อความสุข เพราะปฏิปทาอันเป็นไปเพื่อความสุขที่อริยสาวกนั้นปฏิบัติแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อให้ได้ความสุข อริยสาวกนั้นย่อมได้ความสุขที่เป็นของทิพย์ หรือเป็นของมนุษย์.
คหบดี อริยสาวกผู้ต้องการยศ ไม่ควรอ้อนวอน หรือยินดีในยศ เพราะเหตุแห่งยศ อริยสาวกผู้ต้องการยศ พึงปฏิบัติปฏิปทาอันเป็นไปเพื่อยศ เพราะปฏิปทาอันเป็นไปเพื่อยศที่อริยสาวกนั้นปฏิบัติแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อให้ได้ยศ อริยสาวกนั้นย่อมได้ยศที่เป็นของทิพย์ หรือของมนุษย์.
คหบดี อริยสาวกผู้ต้องการสวรรค์ ไม่ควรอ้อนวอน หรือยินดีในสวรรค์ เพราะเหตุแห่งสวรรค์ อริยสาวกผู้ต้องการสวรรค์ พึงปฏิบัติปฏิปทาอันเป็นไปเพื่อสวรรค์ เพราะปฏิปทาอันเป็นไปเพื่อสวรรค์ที่อริยสาวกนั้นปฏิบัติแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อให้ได้สวรรค์ อริยสาวกนั้ย่อมได้สวรรค์.
ชนผู้ปรารถนาอายุ วรรณะ ยศ เกียรติ สวรรค์
ความเกิดในตระกูลสูง และความเพลินใจ
พึงทำความไม่ประมาทให้มากยิ่งขึ้น
บัณฑิตทั้งหลาย ย่อมสรรเสริญความไม่ประมาทในการทำบุญ.
บัณฑิตผู้ไม่ประมาทแล้ว ย่อมยึดถือประโยชน์ทั้งสองไว้ได้
คือ ประโยชน์ในปัจจุบัน และประโยชน์ในสัมปรายะ
ผู้มีปัญญา ท่านเรียกว่าบัณฑิต เพราะบรรลุถึงประโยชน์ทั้งสองนั้น.
-บาลี ปญฺจก. อํ. 22/51/43.
https://84000.org/tipitaka/pali/?22//51,
https://etipitaka.com/read/pali/22/51
English translation by Bhikkhu Sujato
Then the householder Anāthapiṇḍika went up to the Buddha, bowed, and sat down to one side. The Buddha said to him:
“Householder, these five things that are likable, desirable, and agreeable are hard to get in the world. What five? Long life, beauty, happiness, fame, and heaven. These are the five things that are likable, desirable, and agreeable, but hard to get in the world.
And I say that these five things are not got by praying or wishing for them. If they were, who would lack them?
A noble disciple who wants to live long ought not pray for it, or hope for it, or pine for it. Instead, they should practice the way that leads to long life. For by practicing that way they gain long life as a god or a human being.
A noble disciple who wants to be beautiful ought not pray for it, or hope for it, or pine for it. Instead, they should practice the way that leads to beauty. For by practicing that way they gain beauty as a god or a human being.
A noble disciple who wants to be happy ought not pray for it, or hope for it, or pine for it. Instead, they should practice the way that leads to happiness. For by practicing that way they gain happiness as a god or a human being.
A noble disciple who wants to be famous ought not pray for it, or hope for it, or pine for it. Instead, they should practice the way that leads to fame. For by practicing that way they gain fame as a god or a human being.
A noble disciple who wants to go to heaven ought not pray for it, or hope for it, or pine for it. Instead, they should practice the way that leads to heaven. For by practicing that way they gain heaven, they are one who gains the heavens.
For one who desires a continuous flow
of exceptional delights—long life, beauty, fame and reputation,
heaven, and birth in an eminent family—
the astute praise diligence
in making merit.
Being diligent, an astute person
secures both benefits:
the benefit in this life,
and in lives to come.
A wise one, comprehending the meaning,
is called ‘astute’.”
English translation by Bhikkhu Bodhi
Then the householder Anāthapiṇḍika approached the Blessed One, paid homage to him, and sat down to one side. The Blessed One then said to him:
“Householder, there are these five things that are wished for, desired, agreeable, and rarely gained in the world. What five? Long life, householder, is wished for, desired, agreeable, and rarely gained in the world. Beauty … Happiness … Fame … The heavens are wished for, desired, agreeable, and rarely gained in the world. These are the five things that are wished for, desired, agreeable, and rarely gained in the world.
“These five things, householder, that are wished for, desired, agreeable, and rarely gained in the world, I say, are not obtained by means of prayers or aspirations. If these five things that are wished for, desired, agreeable, and rarely gained in the world could be obtained by means of prayers or aspirations, who here would be lacking in anything?
(1) “Householder, the noble disciple who desires long life ought not to pray for long life or delight in it or passively yearn for it. A noble disciple who desires long life should practice the way conducive to long life. For when he practices the way conducive to long life, it leads to obtaining long life, and he gains long life either celestial or human.
(2) “Householder, the noble disciple who desires beauty … (3) … who desires happiness … (4) … who desires fame ought not to pray for fame or delight in it or passively yearn for it. A noble disciple who desires fame should practice the way conducive to fame. For when he practices the way conducive to fame, it leads to obtaining fame, and he gains fame either celestial or human.
(5) “Householder, the noble disciple who desires the heavens ought not to pray for the heavens or delight in them or passively yearn for them. A noble disciple who desires the heavens should practice the way conducive to heaven. For when he practices the way conducive to heaven, it leads to obtaining the heavens, and he gains the heavens.”
For one desiring long life, beauty, fame,
acclaim, heaven, high families,
and lofty delights
following in succession,
the wise praise heedfulness
in doing deeds of merit.
Being heedful, the wise person
secures both kinds of good:
the good in this life,
and the good of the future life.
By attaining the good, the steadfast one
is called one of wisdom.
