สิ่งที่กล่าวกันว่า ความดับๆ หมายถึงความดับแห่งธรรมเหล่าใด

ครั้งนั้น ท่านพระอานนท์เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคยังที่ประทับ ถวายอภิวาทพระผู้มีพระภาคแล้วนั่งในที่สมควร ได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคว่า

ภันเต ที่กล่าวกันว่า ความดับ ความดับ ดังนี้ (นิโรโธ นิโรโธติ) ภันเต ก็ความดับ ความดับ ดังนี้ กล่าวหมายถึงความดับแห่งธรรมหล่าใดเล่า.

อานนท์ รูปไม่เที่ยง อันปัจจัยปรุงแต่ง อาศัยกันเกิดขึ้น มีความสิ้นไปเป็นธรรมดา มีความเสื่อมไปเป็นธรรมดา มีความจางคลายไปเป็นธรรมดา มีความดับไปเป็นธรรมดา ความดับแห่งรูปนั้น เรากล่าวว่าความดับ ความดับ ดังนี้ เวทนาไม่เที่ยง อันปัจจัยปรุงแต่ง อาศัยกันเกิดขึ้น มีความสิ้นไปเป็นธรรมดา มีความเสื่อมไปเป็นธรรมดา มีความจางคลายไปเป็นธรรมดา มีความดับไปเป็นธรรมดา ความดับแห่งเวทนานั้น เรากล่าวว่าความดับ ความดับ ดังนี้ สัญญาไม่เที่ยง อันปัจจัยปรุงแต่ง อาศัยกันเกิดขึ้น มีความสิ้นไปเป็นธรรมดา มีความเสื่อมไปเป็นธรรมดา มีความจางคลายไปเป็นธรรมดา มีความดับไปเป็นธรรมดา ความดับแห่งสัญญานั้น เรากล่าวว่าความดับ ความดับ ดังนี้ สังขารทั้งหลายไม่เที่ยง อันปัจจัยปรุงแต่ง อาศัยกันเกิดขึ้น มีความสิ้นไปเป็นธรรมดา มีความเสื่อมไปเป็นธรรมดา มีความจางคลายไปเป็นธรรมดา มีความดับไปเป็นธรรมดา ความดับแห่งสังขารทั้งหลายนั้น เรากล่าวว่าความดับ ความดับ ดังนี้ วิญญาณไม่เที่ยง อันปัจจัยปรุงแต่ง อาศัยกันเกิดขึ้น มีความสิ้นไปเป็นธรรมดา มีความเสื่อมไปเป็นธรรมดา มีความจางคลายไปเป็นธรรมดา มีความดับไปเป็นธรรมดา ความดับแห่งวิญญาณนั้น เรากล่าว่าความดับ ความดับ ดังนี้.

อานนท์์ คำที่เรากล่าวว่า ความดับ ความดับ ดังนี้ หมายถึง ความดับแห่งธรรมเหล่านี้แล.

-บาลี ขนฺธ. สํ. 17/30/48.

https://84000.org/tipitaka/pali/?17//30,
https://etipitaka.com/read/pali/17/30

English translation by Bhikkhu Sujato

At Sāvatthī.

Then Venerable Ānanda went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and said to the Buddha:

“Sir, they speak of ‘cessation’. The cessation of what things does this refer to?”

“Ānanda, form is impermanent, conditioned, dependently originated, liable to end, vanish, fade away, and cease. Its cessation is what ‘cessation’ refers to.

Feeling …

Perception …

Choices …

Consciousness is impermanent, conditioned, dependently originated, liable to end, vanish, fade away, and cease. Its cessation is what ‘cessation’ refers to.

When they speak of ‘cessation’, its the cessation of these things that this refers to.”

https://suttacentral.net/sn22.21/en/sujato

English translation by Bhikkhu Bodhi

At Savatthi. Then the Venerable Ānanda approached the Blessed One, paid homage to him, sat down to one side, and said to him:

“Venerable sir, it is said, ‘cessation, cessation.’ Through the cessation of what things is cessation spoken of?”

“Form, Ānanda, is impermanent, conditioned, dependently arisen, subject to destruction, to vanishing, to fading away, to cessation. Through its cessation, cessation is spoken of.

“Feeling is impermanent … Perception is impermanent … Volitional formations are impermanent … … Consciousness is impermanent, conditioned, dependently arisen, subject to destruction, to vanishing, to fading away, to cessation. Through its cessation, cessation is spoken of.

“It is through the cessation of these things, Ānanda, that cessation is spoken of.”

https://suttacentral.net/sn22.21/en/bodhi