เวทนาอาศัยผัสสะแล้วจึงเกิดขึ้น เปรียบเหมือนไม้เสียดสีกัน
ภิกษุทั้งหลาย เวทนา ๓ ประการเหล่านี้ เกิดจากผัสสะ มีผัสสะเป็นมูล มีผัสสะเป็นเหตุ มีผัสสะเป็นปัจจัย เวทนา ๓ ประการอะไรบ้าง คือ สุขเวทนา ทุกขเวทนา อทุกขมสุขเวทนา.
ภิกษุทั้งหลาย เพราะอาศัยผัสสะอันเป็นที่ตั้งแห่งสุขเวทนา สุขเวทนาจึงเกิดขึ้น เพราะความดับแห่งผัสสะอันเป็นที่ตั้งแห่งสุขเวทนา สุขเวทนาที่เกิดขึ้นเพราะอาศัยผัสสะอันเป็นที่ตั้งแห่งสุขเวทนานั้น จึงดับ จึงสงบไป ภิกษุทั้งหลาย เพราะอาศัยผัสสะอันเป็นที่ตั้งแห่งทุกขเวทนา ทุกขเวทนาจึงเกิดขึ้น เพราะความดับแห่งผัสสะอันเป็นที่ตั้งแห่งทุกขเวทนา ทุกขเวทนาที่เกิดขึ้นเพราะอาศัยผัสสะอันเป็นที่ตั้งแห่งทุกขเวทนานั้น จึงดับ จึงสงบไป ภิกษุทั้งหลาย เพราะอาศัยผัสสะอันเป็นที่ตั้งแห่งอทุกขมสุขเวทนา อทุกขมสุขเวทนาจึงเกิดขึ้น เพราะความดับแห่งผัสสะอันเป็นที่ตั้งแห่งอทุกขมสุขเวทนา อทุกขมสุขเวทนาที่เกิดขึ้นเพราะอาศัยผัสสะอันเป็นที่ตั้งแห่งอทุกขมสุขเวทนานั้น จึงดับ จึงสงบไป.
ภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนไม้สองอันเสียดสีกัน เพราะการเสียดสีกันจึงเกิดความร้อน จึงเกิดไฟ เมื่อแยกไม้สองอันนั้นแหละออกจากกัน ความร้อนที่เกิดเพราะการเสียดสีนั้น จึงดับจึงสงบไป ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้น เวทนา ๓ ประการเหล่านี้ เกิดจากผัสสะ มีผัสสะเป็นมูล มีผัสสะเป็นเหตุ มีผัสสะเป็นปัจจัย เวทนาเหล่านั้นอาศัยผัสสะแล้วจึงเกิดขึ้น เพราะผัสสะดับ เวทนาเหล่านั้นจึงดับไป ดังนี้.
-บาลี สฬา. สํ. 18/266/389.
https://84000.org/tipitaka/pali/?18//266,
https://etipitaka.com/read/pali/18/266
English translation by Bhikkhu Sujato
“Mendicants, these three feelings are born, rooted, sourced, and conditioned by contact. What three?
Pleasant, painful, and neutral feeling.
Pleasant feeling arises dependent on a contact to be experienced as pleasant. With the cessation of that contact to be experienced as pleasant, the corresponding pleasant feeling ceases and stops. Painful feeling arises dependent on a contact to be experienced as painful. With the cessation of that contact to be experienced as painful, the corresponding painful feeling ceases and stops. Neutral feeling arises dependent on a contact to be experienced as neutral. With the cessation of that contact to be experienced as neutral, the corresponding neutral feeling ceases and stops.
When you rub two sticks together, heat is generated and fire is produced. But when you part the sticks and lay them aside, any corresponding heat ceases and stops.
In the same way, these three feelings are born, rooted, sourced, and conditioned by contact. The appropriate feeling arises dependent on the corresponding contact. When the corresponding contact ceases, the appropriate feeling ceases.”
English translation by Bhikkhu Bodhi
“Bhikkhus, these three feelings are born of contact, rooted in contact, with contact as their source and condition. What three? Pleasant feeling, painful feeling, neither-painful-nor-pleasant feeling.
“In dependence on a contact to be experienced as pleasant, bhikkhus, a pleasant feeling arises. With the cessation of that contact to be experienced as pleasant, the corresponding feeling—the pleasant feeling that arose in dependence on that contact to be experienced as pleasant—ceases and subsides.
“In dependence on a contact to be experienced as painful, a painful feeling arises. With the cessation of that contact to be experienced as painful, the corresponding feeling—the painful feeling that arose in dependence on that contact to be experienced as painful—ceases and subsides.
“In dependence on a contact to be experienced as neither-painful-nor-pleasant, a neither-painful-nor-pleasant feeling arises. With the cessation of that contact to be experienced as neither-painful-nor-pleasant, the corresponding feeling—the neither-painful-nor-pleasant feeling that arose in dependence on that contact to be experienced as neither-painful-nor-pleasant—ceases and subsides.
“Bhikkhus, just as heat is generated and fire is produced from the conjunction and friction of two fire-sticks, but when the sticks are separated and laid aside the resultant heat ceases and subsides; so too, these three feelings are born of contact, rooted in contact, with contact as their source and condition. In dependence on the appropriate contacts the corresponding feelings arise; with the cessation of the appropriate contacts the corresponding feelings cease.”
