ธรรม ๕ ประการเพื่อบรรลุสัมมาสมาธิ

ภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลาย จงเจริญสมาธิเถิด ภิกษุผู้มีจิตตั้งมั่นแล้ว ย่อมรู้ได้ตามความเป็นจริง ก็ภิกษุย่อมรู้ได้ตามความเป็นจริงซึ่งอะไร คือ ย่อมรู้ได้ตามความเป็นจริงว่า ตาไม่เที่ยง ย่อมรู้ได้ตามความเป็นจริงว่า รูปทั้งหลายไม่เที่ยง ย่อมรู้ได้ตามความเป็นจริงว่า วิญญาณทางตาไม่เที่ยง ย่อมรู้ได้ตามความเป็นจริงว่า ผัสสะทางตาไม่เที่ยง ย่อมรู้ได้ตามความเป็นจริงว่า แม้สุขเวทนา... read more

ครั้งนั้น พระผู้มีพระภาคตรัสเรียกท่านพระอุทายีมาถามว่า อุทายี ฐานะที่ตั้งแห่งอนุสสติ1 มีเท่าไร. เมื่อพระผู้มีพระภาคตรัสถามอย่างนี้แล้ว ท่านพระอุทายีได้นิ่งอยู่. พระผู้มีพระภาคได้ตรัสถามท่านพระอุทายีเป็นครั้งที่ ๒ ว่า อุทายี ฐานะที่ตั้งแห่งอนุสสติมีเท่าไร. เมื่อพระผู้มีพระภาคตรัสถามอย่างนี้แล้ว ท่านพระอุทายีก็ได้นิ่งอยู่. พระผู้มีพระภาคได้ตรัสถามท่านพระอุทายีเป็นครั้งที่ ๓ ว่า อุทายี... read more

ภิกษุทั้งหลาย ความบริสุทธิ์แห่งทักษิณา1 ๔ ประการหล่านี้ ๔ ประการอะไรบ้าง คือ ๑) ทักษิณาที่บริสุทธิ์ฝ่ายทายก (ผู้ให้) แต่ไม่บริสุทธิ์ฝ่ายปฏิคาหก (ผู้รับ) ๒) ทักษิณาที่บริสุทธิ์ฝ่ายปฏิคาหก... read more

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่นิโครธาราม เขตนครกบิลพัสดุ์ แคว้นสักกะ ครั้งนั้น เจ้าศากยะทรงพระนามว่ามหานามะ เสด็จเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคยังที่ประทับ ถวายอภิวาทแล้วประทับนั่งในที่สมควร ครั้นแล้วได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคว่า ภันเต ข้าพระองค์เข้าใจธรรมที่พระผู้มีพระภาคทรงแสดงมานานแล้วอย่างนี้ว่า โลภะเป็นอุปกิเลสแห่งจิต โทสะเป็นอุปกิเลสแห่งจิต โมหะเป็นอุปกิเลสแห่งจิต... read more

ภิกษุทั้งหลาย เมื่อภิกษุกำลังเดินอยู่ ถ้าแม้ความคิดในทางกามเกิดขึ้น หรือความคิดในทางพยาบาทเกิดขึ้น หรือความคิดในทางวิหิงสา (เบียดเบียน) เกิดขึ้น และภิกษุก็รับเอาความคิดนั้นไว้ ไม่สละทิ้งไป ไม่ทำให้บรรเทา ไม่ทำให้สิ้นสุดลงไปจนไม่มีเหลือ ภิกษุที่เป็นเช่นนี้... read more

ภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการ แม้ฟังสัทธรรมอยู่ก็เป็นผู้ไม่ควรเพื่อก้าวลงสู่สัมมัตตนิยาม (ความแน่นอนในความถูกต้อง) ในกุศลธรรมทั้งหลาย ธรรม ๖ ประการอะไรบ้าง คือ เมื่อธรรมวินัยที่ตถาคตประกาศแล้ว อันบุคคลอื่นแสดงอยู่ ๑)... read more

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่พระเชตวัน อารามของอนาถบิณฑิกเศรษฐี เขตพระนครสาวัตถี ภิกษุหลายรูปได้เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคยังที่ประทับ … ครั้นภิกษุเหล่านั้นนั่งเรียบร้อยแล้ว ได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคว่า ภันเต กัปทั้งหลายที่ผ่านไปแล้ว ล่วงไปแล้ว มากเท่าไรหนอ ภิกษุทั้งหลาย กัปทั้งหลายที่ผ่านไปแล้ว ล่วงไปแล้วมีมาก... read more

ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๒ ประการ ย่อมเป็นผู้สามารถพอตัวเพื่อช่วยตนเอง แต่ไม่พอตัวเพื่อช่วยผู้อื่น ๒ ประการอะไรบ้าง คือ ภิกษุในกรณีนี้ ๑) ไม่เป็นผู้จับฉวยได้เร็วในกุศลธรรมทั้งหลาย และไม่มีธรรมชาติแห่งความทรงจำธรรมที่ได้ฟังแล้ว แต่เขามีปกติใคร่ครวญเนื้อความแห่งธรรมที่ทรงจำไว้แล้ว ๒)... read more

ภิกษุทั้งหลาย ตัณหา ๓ อย่างเหล่านี้ ๓ อย่างอะไรบ้าง คือ กามตัณหา ภวตัณหา วิภวตัณหา ภิกษุทั้งหลาย เหล่านี้แล ตัณหา ๓... read more

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่พระวิหารเชตวัน อารามของอนาถบิณฑิกเศรษฐี เขตพระนครสาวัตถี ครั้งนั้น เวลาเย็น ท่านพระมหาจุนทะออกจากที่หลีกเร้น แล้วเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาค ถวายอภิวาทแล้วนั่งในที่สมควร ท่านพระมหาจุนทะนั่งเรียบร้อยแล้ว ได้ทูลถามพระผู้มีพระภาค ดังนี้ว่า ภันเต ทิฏฐิเหล่านี้มีหลายประการ... read more