ความต่างกันระหว่างผู้ให้ทานและผู้ไม่ให้ทาน
ครั้งนั้นแล สุมนาราชกุมารี แวดล้อมด้วยรถ ๕๐๐ คัน และราชกุมารี ๕๐๐ คน เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคยังที่ประทับ ถวายอภิวาทแล้วนั่งในที่สมควร ครั้นแล้วได้ทูลถามว่า
ภันเต สาวกของพระผู้มีพระภาค ๒ คน ที่มีศรัทธาเสมอกัน มีศีลเสมอกัน มีปัญญาเสมอกัน คนหนึ่งเป็นผู้ให้ทาน (ทายก) คนหนึ่งเป็นผู้ไม่ให้ทาน (อทายก) คนทั้งสองนั้น ภายหลังจากการตาย เพราะกายแตกทำลาย เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ คนทั้งสองผู้เป็นเทวดาเหมือนกันนั้น จะมีความพิเศษแตกต่างกันหรือไม่.
สุมนา คนทั้งสองนั้นย่อมมีความพิเศษแตกต่างกัน คือ เทวดาผู้เคยให้ทาน ย่อมข่มเทวดาผู้ไม่เคยให้ทานด้วยฐานะ ๕ ประการ คือ ด้วยอายุที่เป็นทิพย์ วรรณะที่เป็นทิพย์ สุขที่เป็นทิพย์ ยศที่เป็นทิพย์ และอธิปไตยที่เป็นทิพย์ สุมนา เทวดาผู้เคยให้ทาน ย่อมข่มเทวดาผู้ไม่เคยให้ทานด้วยฐานะ ๕ ประการเหล่านี้แล.
ภันเต ก็ถ้าเทวดาทั้งสองนั้นจุติจากเทวโลกนั้นแล้ว มาสู่ความเป็นมนุษย์ คนทั้งสองผู้เป็นมนุษย์เหมือนกันนั้น จะมีความพิเศษแตกต่างกันหรือไม่.
สุมนา คนทั้งสองนั้นย่อมมีความพิเศษแตกต่างกัน คือ มนุษย์ผู้เคยให้ทาน ย่อมข่มมนุษย์ผู้ไม่เคยให้ทานด้วยฐานะ ๕ ประการ คือ ด้วยอายุที่เป็นของมนุษย์ วรรณะที่เป็นของมนุษย์ สุขที่เป็นของมนุษย์ ยศที่เป็นของมนุษย์ และอธิปไตยที่เป็นของมนุษย์ สุมนา มนุษย์ผู้เคยให้ทาน ย่อมข่มมนุษย์ผู้ไม่เคยให้ทานด้วยฐานะ ๕ ประการเหล่านี้แล.
ภันเต ก็ถ้าคนทั้งสองนั้นออกบวชเป็นบรรพชิต คนทั้งสองผู้เป็นบรรพชิตเหมือนกันนั้น จะมีความพิเศษแตกต่างกันหรือไม่.
สุมนา คนทั้งสองนั้นย่อมมีความพิเศษแตกต่างกัน คือ บรรพชิตผู้เคยให้ทาน ย่อมข่มบรรพชิตผู้ไม่เคยให้ทานด้วยฐาน ๕ ประการ คือ
๑) เธอใช้สอยจีวร ส่วนมากเพราะถูกเขาขอร้อง ที่ไม่ถูกใครขอร้องให้ใช้สอยนั้นเป็นส่วนน้อย
๒) เธอฉันบิณฑบาต ส่วนมากเพราะถูกเขาขอร้อง ที่ไม่ถูกใครขอร้องให้ฉันนั้นเป็นส่วนน้อย
๓) เธอใช้สอยเสนาสนะ ส่วนมากเพราะถูกเขาขอร้อง ที่ไม่ถูกใครขอร้องให้ใช้สอยนั้นเป็นส่วนน้อย
๔) เธอบริโภคยากับเครื่องใช้ในการรักษาโรค ส่วนมากเพราะถูกเขาขอร้อง ที่ไม่ถูกใครขอร้องให้บริโภคนั้นเป็นส่วนน้อย
๕) เมื่ออยู่ร่วมกับเพื่อนพรหมจรรย์เหล่าใด เพื่อนพรหมจรรย์เหล่านั้นย่อมประพฤติต่อเธอด้วยกายกรรม เป็นที่พอใจเป็นส่วนมาก ไม่เป็นที่พอใจเป็นส่วนน้อย ย่อมประพฤติต่อเธอด้วยวจีกรรม เป็นที่พอใจเป็นส่วนมาก ไม่เป็นที่พอใจเป็นส่วนน้อย ย่อมประพฤติต่อเธอด้วยมโนกรรม เป็นที่พอใจเป็นส่วนมาก ไม่เป็นที่พอใจเป็นส่วนน้อย ย่อมนำสิ่งเป็นที่พอใจมาเป็นส่วนมาก ย่อมนำสิ่งไม่เป็นที่พอใจมาเป็นส่วนน้อย
สุมนา บรรพชิตผู้เคยให้ทาน ย่อมข่มบรรพชิตผู้ไม่เคยให้ทานด้วยฐาน ๕ ประการเหล่านี้แล.
ภันเต ก็ถ้าคนทั้งสองนั้นบรรลุเป็นพระอรหันต์ คนทั้งสองผู้ได้บรรลุเป็นพระอรหันต์เหมือนกันนั้น จะมีความพิเศษแตกต่างกันหรือไม่.
สุมนา ในข้อนี้ เราไม่กล่าวว่า มีความพิเศษแตกต่างกันใดๆ ในวิมุตติกับวิมุตติ.
ภันเต ข้อนี้น่าอัศจรรย์ ภันเต ข้อนี้ไม่เคยมีมาก่อน ภันเต ข้อนี้กำหนดได้ว่า บุคคลควรให้ทาน ควรทำบุญ เพราะบุญเป็นอุปการะแม้แก่เทวดา เป็นอุปการะแม้แก่มนุษย์ เป็นอุปการะแม้แก่บรรพชิต.
สุมนา ข้อนี้เป็นอย่างนั้น สุมนา ข้อนี้เป็นอย่างนั้น บุคคลควรให้ทาน ควรทำบุญ เพราะบุญเป็นอุปการะแม้แก่เทวดา เป็นอุปการะแม้แก่มนุษย์ เป็นอุปการะแม้แก่บรรพชิต.
ดวงจันทร์ปราศจากมลทิน โคจรไปในอากาศ
ย่อมสว่างกว่าหมู่ดาวทั้งปวงในโลกด้วยรัศมี ฉันใด
บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยศีล มีศรัทธา ก็ฉันนั้น
ย่อมรุ่งเรืองกว่าผู้ตระหนี่ทั้งปวงในโลกด้วยจาคะ (การบริจาค).
เมฆที่ลอยไปตามอากาศ มีสายฟ้าแลบปลาบแปลบ มีประกายนับร้อย
ให้ฝนตกรดแผ่นดิน ทำให้ที่ดอนและที่ลุ่มมีน้ำเต็ม ฉันใด
สาวกของสัมมาสัมพุทธะผู้ถึงพร้อมด้วยทัสสนะ เป็นบัณฑิต ก็ฉันนั้นเหมือนกัน
ย่อมข่มผู้ตระหนี่ได้ ด้วยฐานะ ๕ ประการ
คือ อายุ วรรณะ สุข ยศ และเปี่ยมด้วยโภคทรัพย์
เขาละโลกนี้ไปแล้ว ย่อมบันเทิงใจอยู่ในสวรรค์ ดังนี้.
-บาลี ปญฺจก. อํ. 22/34/31.
https://84000.org/tipitaka/pali/?22//34, https://etipitaka.com/read/pali/22/34
English translation by Bhikkhu Sujato
At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery. Then Princess Sumanā, escorted by five hundred chariots and five hundred royal maidens, went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and said to him:
“Sir, suppose there were two disciples equal in faith, ethics, and wisdom. One is a giver, one is not. When their body breaks up, after death, they’re reborn in a good place, a heavenly realm. When they have become gods, would there be any distinction or difference between them?”
“There would be, Sumanā,” said the Buddha.
“As a god, the one who was a giver would surpass the other in five respects: divine lifespan, beauty, happiness, fame, and sovereignty. As a god, the one who was a giver would surpass the other in these five respects.”
“But sir, if they pass away from there and come back to this state of existence as human beings, would there still be any distinction or difference between them?”
“There would be, Sumanā,” said the Buddha.
“As a human being, the one who was a giver would surpass the other in five respects: human lifespan, beauty, happiness, fame, and sovereignty. As a human being, the one who was a giver would surpass the other in these five respects.”
“But sir, if they both go forth from the lay life to homelessness, would there still be any distinction or difference between them?”
“There would be, Sumanā,” said the Buddha.
“As a renunciate, the one who was a giver would surpass the other in five respects. They’d usually use only what they’ve been invited to accept—robes, almsfood, lodgings, and medicines and supplies for the sick—rarely using them without invitation. When living with other spiritual practitioners, they usually treat them agreeably by way of body, speech, and mind, rarely disagreeably. As a renunciate, the one who was a giver would surpass the other in these five respects.”
“But sir, if they both attain perfection, as perfected ones would there still be any distinction or difference between them?”
“In that case, I say there is no difference between the freedom of one and the freedom of the other.”
“It’s incredible, sir, it’s amazing! Just this much is quite enough to justify giving gifts and making merit. For merit is helpful for those who have become gods, human beings, and renunciates.”
“That’s so true, Sumanā. It’s quite enough to justify giving gifts and making merit. For merit is helpful for those who have become gods, human beings, and renunciates.”
That is what the Buddha said. Then the Holy One, the Teacher, went on to say:
“The moon so immaculate,
journeying across the dimension of space;
outshines with its radiance
all the world’s stars.
So too, a faithful individual,
perfect in ethics,
outshines with their generosity
all the world’s stingy people.
The thundering rain cloud,
its hundred peaks wreathed in lightning,
pours down over the rich earth,
soaking the uplands and valleys.
Even so, an astute person accomplished in vision,
a disciple of the fully awakened Buddha,
surpasses a stingy person
in five respects:
long life and fame,
beauty and happiness.
Lavished with riches,
they depart to rejoice in heaven.”
English translation by Bhikkhu Bodhi
On one occasion the Blessed One was dwelling at Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s Park. Then Princess Sumanā, accompanied by five hundred chariots and five hundred court girls, approached the Blessed One, paid homage to him, and sat down to one side. Princess Sumanā then said to the Blessed One:
“Here, Bhante, there might be two disciples of the Blessed One equal in faith, virtuous behavior, and wisdom, but one is generous while the other is not. With the breakup of the body, after death, they would both be reborn in a good destination, in a heavenly world. When they have become devas, would there be any distinction or difference between them?”
“There would be, Sumanā,” the Blessed One said. “The generous one, having become a deva, would surpass the other in five ways: in celestial life span, celestial beauty, celestial happiness, celestial glory, and celestial authority. The generous one, having become a deva, would surpass the other in these five ways.”
“But, Bhante, if these two pass away from there and again become human beings, would there still be some distinction or difference between them?”
“There would be, Sumanā,” the Blessed One said. “When they again become human beings, the generous one would surpass the other in five ways: in human life span, human beauty, human happiness, human fame, and human authority. When they again become human beings, the generous one would surpass the other in these five ways.”
“But, Bhante, if these two should go forth from the household life into homelessness, would there still be some distinction or difference between them?”
“There would be, Sumanā,” the Blessed One said. “The generous one, having gone forth, would surpass the other in five ways. (1) He would usually use a robe that has been specifically offered to him, seldom one that had not been specifically offered to him. (2) He would usually eat almsfood that has been specifically offered to him, seldom almsfood that had not been specifically offered to him. (3) He would usually use a lodging that had been specifically offered to him, seldom one that had not been specifically offered to him. (4) He would usually use medicines and provisions for the sick that had been specifically offered to him, seldom those that had not been specifically offered to him. (5) His fellow monastics, those with whom he dwells, would usually behave toward him in agreeable ways by bodily, verbal, and mental action, seldom in disagreeable ways. They would usually present him what is agreeable, seldom what is disagreeable. The generous one, having gone forth, would surpass the other in these five ways.”
“But, Bhante, if both attain arahantship, would there still be some distinction or difference between them after they have attained arahantship?”
“In this case, Sumanā, I declare, there would be no difference between the liberation of one and the liberation of the other.”
“It’s astounding and amazing, Bhante! Truly, one has good reason to give alms and do meritorious deeds, since they will be helpful if one becomes a deva, again becomes a human being, or goes forth.”
“So it is, Sumanā! So it is, Sumanā! Truly, one has good reason to give alms and do meritorious deeds, since they will be helpful if one becomes a deva, again becomes a human being, or goes forth.”
This is what the Blessed One said. Having said this, the Fortunate One, the Teacher, further said this:
“As the stainless moon
moving through the sphere of space
outshines with its radiance
all the stars in the world,
so one accomplished in virtuous behavior,
a person endowed with faith,
outshines by generosity
all the misers in the world.
“As the hundred-peaked rain cloud,
thundering, wreathed in lightning,
pours down rain upon the earth,
inundating the plains and lowlands,
so the Perfectly Enlightened One’s disciple,
the wise one accomplished in vision,
surpasses the miserly person
in five specific respects:
life span and glory,
beauty and happiness.
Possessed of wealth, after death
he rejoices in heaven.”
