สัตวผู้มีอวิชชา ได้ท่องเที่ยวไปแล้ว ตลอดกาลยืดยาวนาน (๒)
สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่พระเชตวัน อารามของอนาถบิณฑิกเศรษฐี เขตพระนครสาวัตถี ในที่นั้น พระผู้มีพระภาคตรัสเรียกภิกษุทั้งหลาย … แล้วได้ตรัสว่า
ภิกษุทั้งหลาย สงสารนี้กำหนดที่สุดเบื้องต้นเบื้องปลายไม่ได้ เมื่อเหล่าสัตว์ผู้มีอวิชชาเป็นเครื่องกั้น มีตัณหาเป็นเครื่องผูก ท่องเที่ยวไปมาอยู่ ที่สุดเบื้องต้นย่อมไม่ปรากฏ สัตว์เหล่านั้นได้เสวยความทุกข์ ความเผ็ดร้อน ความพินาศ ได้เพิ่มพูนปฐพีที่เป็นป่าช้าตลอดกาลนานเหมือนอย่างนั้น เมื่อบุคคลหนึ่งท่องเที่ยวไปมาอยู่ตลอดกัปหนึ่ง ก็จะมีโครงกระดูก มีร่างกระดูก มีกองกระดูก ขนาดใหญ่เท่าภูเขาเวปุลละนี้ หากขนกระดูก (เหล่านั้น) มารวมกันได้ และกระดูกที่ได้สะสมไว้แล้ว ก็ไม่สลายไปเสียก่อน.
ข้อนั้นเพราะเหตุไร ภิกษุทั้งหลาย เพราะเหตุว่า สงสารนี้กำหนดที่สุดเบื้องต้นเบื้องปลายไม่ได้ เมื่อเหล่าสัตว์ผู้มีอวิชชาเป็นเครื่องกั้น มีตัณหาเป็นเครื่องผูก ท่องเที่ยวไปมาอยู่ ที่สุดเบื้องต้นย่อมไม่ปรากฏ สัตว์เหล่านั้นได้เสวยความทุกข์ ความเผ็ดร้อน ความพินาศ ได้เพิ่มพูนปฐพีที่เป็นป่าช้าตลอดกาลนานเหมือนอย่างนั้น.
ภิกษุทั้งหลาย ด้วยเหตุเพียงเท่านี้ ก็พอแล้วเพื่อจะเบื่อหน่ายในสังขารทั้งปวง พอแล้วเพื่อจะคลายกำหนัด พอแล้วเพื่อจะหลุดพ้น ดังนี้.
เราผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่ ได้กล่าวไว้ดังนี้ว่า
กระดูกของบุคคลคนหนึ่ง ที่สะสมไว้กัปหนึ่ง
พึงเป็นกองขนาดเท่าภูเขา ก็ภูเขาที่เรากล่าวนี้นั้น
ก็คือภูเขาใหญ่ชื่อเวปุลละ อยู่ทางทิศเหนือของภูเขาคิชฌกูฏ
ใกล้พระนครราชคฤห์ของชาวมคธ.
เมื่อใดบุคคลเห็นอริยสัจคือทุกข์ เหตุเกิดแห่งทุกข์ ความล่วงพ้นทุกข์
และอริยมรรคมีองค์ ๘ อันทำสัตว์ให้ถึงความสงบทุกข์
ได้ด้วยปัญญาอันถูกต้อง เขาท่องเที่ยวอีก ๗ ครั้งเป็นอย่างมาก
ก็จะเป็นผู้ทำที่สุดแห่งทุกข์ได้ เพราะสัญโญชน์ทั้งปวงสิ้นไป ดังนี้.
-บาลี นิทาน. สํ. 16/220/440.
https://84000.org/tipitaka/pali/?16//220, https://etipitaka.com/read/pali/16/220
English translation by Bhikkhu Sujato
At one time the Buddha was staying near Rājagaha, on the Vulture’s Peak Mountain. There the Buddha addressed the mendicants, “Mendicants!”
“Venerable sir,” they replied. The Buddha said this:
“Mendicants, transmigration has no known beginning. No first point is found of sentient beings roaming and transmigrating, hindered by ignorance and fettered by craving. For such a long time you have undergone suffering, agony, and disaster, swelling the cemeteries. One person roaming and transmigrating for an eon would amass a heap of bones the size of this Mount Vepulla, if they were gathered together and not lost.
Why is that? Transmigration has no known beginning. No first point is found of sentient beings roaming and transmigrating, hindered by ignorance and fettered by craving. For such a long time you have undergone suffering, agony, and disaster, swelling the cemeteries. This is quite enough for you to become disillusioned, dispassionate, and freed regarding all conditions.”
That is what the Buddha said. Then the Holy One, the Teacher, went on to say:
“If the bones of a single person
for a single eon were gathered up,
they’d make a pile the size of a mountain:
so said the great hermit.
And this is declared to be
as huge as Mount Vepulla,
higher than the Vulture’s Peak
in the Magadhan mountain range.
But then, with right understanding,
a person sees the noble truths—
suffering, suffering’s origin,
suffering’s transcendence,
and the noble eightfold path
that leads to the stilling of suffering.
After roaming on seven times at most,
that person
makes an end of suffering,”
