หลักพิจารณาว่าเป็นธรรมเป็นวินัยหรือไม่ (๑)

ภิกษุทั้งหลาย กายคตาสติอันผู้ใดผู้หนึ่งเจริญแล้ว กระทำให้มากแล้ว กุศลธรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง ซึ่งเป็นไปในส่วนวิชชา ย่อมหยั่งลงในภายในของผู้นั้น ภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนมหาสมุทรอันผู้ใดผู้หนึ่งถูกต้องด้วยใจแล้ว แม่น้ำน้อยสายใดสายหนึ่งซึ่งไหลไปสู่สมุทร ย่อมหยั่งลงในภายในของผู้นั้น. ภิกษุทั้งหลาย เมื่อธรรมข้อหนึ่ง อันบุคคลเจริญแล้ว กระทำให้มากแล้ว... read more

ภิกษุทั้งหลาย สงสารนี้กำหนดที่สุดเบื้องต้นเบื้องปลายไม่ได้ เมื่อเหล่าสัตว์ผู้มีอวิชชาเป็นเครื่องกั้นมีตัณหาเป็นเครื่องผูก ท่องเที่ยวไปมาอยู่ ที่สุดเบื้องต้นย่อมไม่ปรากฏ สัตว์เหล่านั้นได้เสวยความทุกข์ ความเผ็ดร้อน ความพินาศ ได้เพิ่มพูนปฐพีที่เป็นป่าช้าตลอดกาลนานเหมือนอย่างนั้น. ภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนท่อนไม้อันบุคคลซัดขึ้นไปสู่อากาศ บางคราวตกเอาโคนลง บางคราวตกเอาตอนกลางลง... read more

ภิกษุทั้งหลาย การแสวงหาที่ไม่ประเสริฐ (อนริยปริเยสนา) ๔ ประการเหล่านี้ ๔ ประการอะไรบ้าง คือ ภิกษุทั้งหลาย บุคคลบางคนในกรณีนี้ ๑) ตนเองเป็นผู้มีความแก่เป็นธรรมดา ก็ยังแสวงหาสิ่งที่มีความแก่เป็นธรรมดาเช่นกันอีก ๒) ตนเองเป็นผู้มีความเจ็บไข้เป็นธรรมดา... read more

พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ พระเชตวัน อารามของอนาถบิณฑิกเศรษฐี เขตพระนครสาวัตถี ณ ที่นั้นแล ... พระผู้มีพระภาคได้ตรัสว่า ภิกษุทั้งหลาย เมื่อภิกษุพิจารณาเห็นโดยความเป็นของน่าพอใจ (อัสสาทะ) เนืองๆ... read more

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่กูฏาคารศาลาป่ามหาวัน เขตเมืองเวสาลี ครั้งนั้น สัจจกนิคันถบุตร อาศัยอยู่ในเมืองเวสาลี เป็นนักโต้วาทะ พูดยกตนว่าเป็นบัณฑิต ชนเป็นอันมากยกย่องว่าเป็นผู้มีความรู้ดี เขากล่าววาจาในที่ประชุมชนในเมืองเวสาลีอย่างนี้ว่า สมณะหรือพราหมณ์ที่เป็นเจ้าหมู่ เจ้าคณะ เป็นคณาจารย์... read more

ภิกษุทั้งหลาย ข้อสอบทาน ๑๐ ประการเหล่านี้ เป็นสิ่งที่บรรพชิตควรพิจารณาเนืองๆ ๑๐ ประการอะไรบ้าง คือ ๑) บรรพชิตควรพิจารณาเนืองๆ ว่า บัดนี้เรามีเพศต่างจากคฤหัสถ์แล้ว. ๒) บรรพชิตควรพิจารณาเนืองๆ... read more

ภิกษุทั้งหลาย อริยสาวิกาเมื่อเจริญอยู่ด้วยความเจริญ ๕ ประการ ชื่อว่าย่อมเจริญด้วยความเจริญอันเป็นอริยะ เป็นผู้ถือเอาแก่นสารและความประเสริฐของกายไว้ได้ ความเจริญ ๕ ประการอะไรบ้าง คือ ย่อมเจริญด้วยศรัทธา ย่อมเจริญด้วยศีล ย่อมเจริญด้วยสุตะ ย่อมเจริญด้วยจาคะ... read more

ภิกษุทั้งหลาย เราจักแสดงซึ่งกรรมทั้งใหม่และเก่า ความดับแห่งกรรม และปฏิปทาให้ถึงความดับแห่งกรรม เธอทั้งหลายจงฟัง จงใส่ใจให้ดี เราจักกล่าว. ภิกษุทั้งหลาย กรรมเก่าเป็นอย่างไร คือ ภิกษุทั้งหลาย ตาอันเธอทั้งหลาย พึงเห็นว่าเป็นกรรมเก่า... read more

ภิกษุทั้งหลาย สมัยใด ต้นปาริฉัตตก (ต้นปาริชาติ, ต้นปาริฉัตร) ของเทวดาชั้นดาวดึงส์มีใบเหลืองแล้ว สมัยนั้น เทวดาชั้นดาวดึงส์พากันดีใจว่า เวลานี้ต้นปาริฉัตตกมีใบเหลืองแล้ว ไม่นานนักก็จักผลัดใบใหม่. ภิกษุทั้งหลาย สมัยใด ต้นปาริฉัตตกของเทวดาชั้นดาวดึงส์ผลัดใบใหม่แล้ว สมัยนั้น เทวดาชั้นดาวดึงส์พากันดีใจว่า... read more

ภิกษุทั้งหลาย ถ้าบุคคลย่อมคิดถึงสิ่งใดอยู่ ย่อมดำริถึงสิ่งใดอยู่ และย่อมมีจิตฝังลงไปในสิ่งใดอยู่ สิ่งนั้นย่อมเป็นอารมณ์เพื่อการตั้งอยู่แห่งวิญญาณ เมื่ออารมณ์มีอยู่ ความตั้งขึ้นเฉพาะแห่งวิญญาณย่อมมี เมื่อวิญญาณนั้นตั้งขึ้นเฉพาะ เจริญงอกงามแล้ว การเกิดขึ้นแห่งภพใหม่ต่อไปย่อมมี เมื่อการเกิดขึ้นแห่งภพใหม่ต่อไปมีอยู่ ชาติ... read more