ผู้มีสุตะ และเข้าถึงด้วยสุตะ
ภิกษุทั้งหลาย บุคคล ๔ จำพวกเหล่านี้ มีปรากฏอยู่ในโลก ๔ จำพวกอะไรบ้าง คือ
๑) บุคคลผู้มีสุตะน้อย และไม่เข้าถึงด้วยสุตะ
๒) บุคคลผู้มีสุตะน้อย แต่เข้าถึงด้วยสุตะ
๓) บุคคลผู้มีสุตะมาก แต่ไม่เข้าถึงด้วยสุตะ
๔) บุคคลผู้มีสุตะมาก และเข้าถึงด้วยสุตะ
ภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลผู้มีสุตะน้อย และไม่เข้าถึงด้วยสุตะ เป็นอย่างไร ภิกษุทั้งหลาย บุคคลบางคนในกรณีนี้ มีสุตะน้อย คือ มีสุตตะ เคยยะ เวยยากรณะ คาถา อุทาน อิติวุตตกะ ชาดก อัพภูตธรรม เวทัลละน้อย และเขาไม่ได้รู้ทั่วถึงอรรถไม่ได้รู้ทั่วถึงธรรมแล้วปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม ในความเป็นผู้มีสุตะน้อยนั้น ภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้มีสุตะน้อย และไม่เข้าถึงด้วยสุตะ เป็นอย่างนี้แล.
ภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลผู้มีสุตะน้อย แต่เข้าถึงด้วยสุตะ เป็นอย่างไร ภิกษุทั้งหลาย บุคคลบางคนในกรณีนี้ มีสุตะน้อย คือ มีสุตตะ เคยยะ เวยยากรณะ คาถา อุทาน อิติวุตตกะ ชาดก อัพภูตธรรม เวทัลละน้อย แต่เขารู้ทั่วถึงอรรถรู้ทั่วถึงธรรมแล้วปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม ในความเป็นผู้มีสุตะน้อยนั้น ภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้มีสุตะน้อย แต่เข้าถึงด้วยสุตะ เป็นอย่างนี้แล.
ภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลผู้มีสุตะมาก แต่ไม่เข้าถึงด้วยสุตะ เป็นอย่างไร ภิกษุทั้งหลายบุคคลบางคนในกรณีนี้ มีสุตะมาก คือ มีสุตตะ เคยยะ เวยยากรณะ คาถา อุทาน อิติวุตตกะ ชาดก อัพภูตธรรม เวทัลละมาก แต่เขาไม่ได้รู้ทั่วถึงอรรถไม่ได้รู้ทั่วถึงธรรมแล้วปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม ในความเป็นผู้มีสุตะมากนั้น ภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้มีสุตะมาก แต่ไม่เข้าถึงด้วยสุตะ เป็นอย่างนี้แล.
ภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลผู้มีสุตะมาก และเข้าถึงด้วยสุตะ เป็นอย่างไร ภิกษุทั้งหลายบุคคลบางคนในกรณีนี้ มีสุตะมาก คือ มีสุตตะ เคยยะ เวยยากรณะ คาถา อุทาน อิติวุตตกะ ชาดก อัพภูตธรรม เวทัลละมาก และเขารู้ทั่วถึงอรรถรู้ทั่วถึงธรรมแล้วปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม ในความเป็นผู้มีสุตะมากนั้น ภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้มีสุตะมาก และเข้าถึงด้วยสุตะ เป็นอย่างนี้แล.
ภิกษุทั้งหลาย บุคคล ๔ จำพวกเหล่านี้แล มีปรากฏอยู่ในโลก.
ถ้าบุคคลแม้มีสุตะน้อย ไม่ตั้งมั่นแล้วในศีล
บัณฑิตทั้งหลาย ย่อมติเตียนเขาทั้ง ๒ ส่วน คือ ทั้งโดยศีลและโดยสุตะ.
ถ้าบุคคลแม้มีสุตะน้อย ตั้งมั่นแล้วในศีล
บัณฑิตทั้งหลาย ย่อมสรรเสริญเขาโดยศีล แต่สุตะของเขาไม่บริบูรณ์.
ถ้าบุคคลแม้มีสุตะมาก ไม่ตั้งมั่นแล้วในศีล
บัณฑิตทั้งหลาย ย่อมติเตียนเขาโดยศีล แต่สุตะของเขาบริบูรณ์.
ถ้าบุคคลแม้มีสุตะมาก ตั้งมั่นดีแล้วในศีล
บัณฑิตทั้งหลาย ย่อมสรรเสริญเขาทั้ง ๒ ส่วน คือ ทั้งโดยศีลและโดยสุตะ.
ผู้เป็นพหูสูต ผู้ทรงธรรม ผู้มีปัญญา เป็นพุทธสาวก
ใครเล่าที่สมควรจะติเตียนเขา ผู้เป็นประดุจแท่งทองชมพูนุช
แม้เทวดาก็สรรเสริญ แม้พรหมก็สรรเสริญ.
-บาลี จตุกฺก. อํ. 21/8/6.
https://84000.org/tipitaka/pali/?21//8
https://etipitaka.com/read/pali/21/8
English translation by Bhikkhu Sujato
“Mendicants, these four people are found in the world. What four? A person may have:
Little learning and not get the point of learning.
Little learning but get the point of learning.
Much learning but not get the point of learning.
Much learning and get the point of learning.
And how has a person learned little and not got the point of learning? It’s when a person has learned little of the statements, songs, discussions, verses, inspired exclamations, legends, stories of past lives, amazing stories, and classifications. And with the little they’ve learned, they understand neither the meaning nor the text, nor do they practice in line with the teaching. That’s how a person has learned little and not got the point of learning.
And how has a person learned little but has got the point of learning? It’s when a person has learned little of the statements, songs, discussions, verses, inspired exclamations, legends, stories of past lives, amazing stories, and classifications. But with the little they’ve learned, they understand the meaning and the text, and they practice in line with the teaching. That’s how a person has learned little but has got the point of learning.
And how has a person learned much but hasn’t got the point of learning? It’s when a person has learned much of the statements, songs, discussions, verses, inspired exclamations, legends, stories of past lives, amazing stories, and classifications. But even though they’ve learned much, they understand neither the meaning nor the text, nor do they practice in line with the teaching. That’s how a person has learned much but hasn’t got the point of learning.
And how has a person learned much and has got the point of learning? It’s when a person has learned much of the statements, songs, discussions, verses, inspired exclamations, legends, stories of past lives, amazing stories, and classifications. And with the large amount they’ve learned, they understand the meaning and the text, and they practice in line with the teaching. That’s how a person has learned much and has got the point of learning.
These are the four people found in the world.
If you don’t learn much,
and aren’t steady in ethics,
they’ll criticize you on both counts,
for your ethics and your learning.
If you don’t learn much,
and you are steady in ethics,
they’ll praise your ethical conduct,
since your learning has succeeded.
If you learn much,
but aren’t steady in ethics,
they’ll criticize your ethical conduct,
for your learning hasn’t succeeded.
If you learn much,
and you are steady in ethics,
they’ll praise you on both counts,
for your ethics and your learning.
A wise disciple of the Buddha
who is learned and has memorized the teachings;
like a pendant of river gold,
who is worthy to criticize them?
Even the gods praise them,
and by Brahmā, too, they’re praised.”
English translation by Bhikkhu Bodhi
“Bhikkhus, there are these four kinds of persons found existing in the world. What four? One of little learning who is not intent on what he has learned; one of little learning who is intent on what he has learned; one of much learning who is not intent on what he has learned; and one of much learning who is intent on what he has learned.
(1) “And how is a person one of little learning who is not intent on what he has learned? Here, someone has learned little—that is, of the discourses, mixed prose and verse, expositions, verses, inspired utterances, quotations, birth stories, amazing accounts, and questions-and-answers—but he does not understand the meaning of what he has learned; he does not understand the Dhamma; and he does not practice in accordance with the Dhamma. In such a way, a person is one of little learning who is not intent on what he has learned.
(2) “And how is a person one of little learning who is intent on what he has learned? Here, someone has learned little—that is, of the discourses … questions-and-answers—but having understood the meaning of what he has learned, and having understood the Dhamma, he practices in accordance with the Dhamma. In such a way, a person is one of little learning who is intent on what he has learned.
(3) “And how is a person one of much learning who is not intent on what he has learned? Here, someone has learned much—that is, of the discourses … questions-and-answers—but he does not understand the meaning of what he has learned; he does not understand the Dhamma; and he does not practice in accordance with the Dhamma. In such a way, a person is one of much learning who is not intent on what he has learned.
(4) “And how is a person one of much learning who is intent on what he has learned? Here, someone has learned much—that is, of the discourses … questions-and-answers—and having understood the meaning of what he has learned, and having understood the Dhamma, he practices in accordance with the Dhamma. In such a way, a person is one of much learning who is intent on what he has learned.
“These, bhikkhus, are the four kinds of persons found existing in the world.”
If one has little learning
and is not settled in the virtues,
they criticize him on both counts,
virtuous behavior and learning.
If one has little learning
but is well settled in the virtues,
they praise him for his virtuous behavior;
his learning has succeeded.
If one is highly learned
but is not settled in the virtues,
they criticize him for his lack of virtue;
his learning has not succeeded.
If one is highly learned
and is settled in the virtues,
they praise him on both counts,
virtuous behavior and learning.
When a disciple of the Buddha is highly learned,
an expert on the Dhamma, endowed with wisdom,
like a coin of refined mountain gold,
who is fit to blame him?
Even the devas praise such a one;
by Brahmā too he is praised.
