จิตที่ฝึกแล้วย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์อย่างใหญ่
ภิกษุทั้งหลาย เราย่อมไม่เล็งเห็นธรรมอื่นแม้อย่างหนึ่ง ที่ไม่ฝึกแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อไม่ใช่ประโยชน์อย่างใหญ่เหมือนจิต ภิกษุทั้งหลาย จิตที่ไม่ฝึกแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อไม่ใช่ประโยชน์อย่างใหญ่.
ภิกษุทั้งหลาย เราย่อมไม่เล็งเห็นธรรมอื่นแม้อย่างหนึ่ง ที่ฝึกแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์อย่างใหญ่เหมือนจิต ภิกษุทั้งหลาย จิตที่ฝึกแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์อย่างใหญ่.
ภิกษุทั้งหลาย เราย่อมไม่เล็งเห็นธรรมอื่นแม้อย่างหนึ่ง ที่ไม่คุ้มครองแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อไม่ใช่ประโยชน์อย่างใหญ่เหมือนจิต ภิกษุทั้งหลาย จิตที่ไม่คุ้มครองแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อไม่ใช่ประโยชน์อย่างใหญ่.
ภิกษุทั้งหลาย เราย่อมไม่เล็งเห็นธรรมอื่นแม้อย่างหนึ่ง ที่คุ้มครองแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์อย่างใหญ่เหมือนจิต ภิกษุทั้งหลาย จิตที่คุ้มครองแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์อย่างใหญ่.
ภิกษุทั้งหลาย เราย่อมไม่เล็งเห็นธรรมอื่นแม้อย่างหนึ่ง ที่ไม่รักษาแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อไม่ใช่ประโยชน์อย่างใหญ่เหมือนจิต ภิกษุทั้งหลาย จิตที่ไม่รักษาแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อไม่ใช่ประโยชน์อย่างใหญ่.
ภิกษุทั้งหลาย เราย่อมไม่เล็งเห็นธรรมอื่นแม้อย่างหนึ่ง ที่รักษาแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์อย่างใหญ่เหมือนจิต ภิกษุทั้งหลาย จิตที่รักษาแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์อย่างใหญ่.
ภิกษุทั้งหลาย เราย่อมไม่เล็งเห็นธรรมอื่นแม้อย่างหนึ่ง ที่ไม่สังวรแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อไม่ใช่ประโยชน์อย่างใหญ่เหมือนจิต ภิกษุทั้งหลาย จิตที่ไม่สังวรแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อไม่ใช่ประโยชน์อย่างใหญ่.
ภิกษุทั้งหลาย เราย่อมไม่เล็งเห็นธรรมอื่นแม้อย่างหนึ่ง ที่สังวรแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์อย่างใหญ่เหมือนจิต ภิกษุทั้งหลาย จิตที่สังวรแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์อย่างใหญ่.
ภิกษุทั้งหลาย เราย่อมไม่เล็งเห็นธรรมอื่นแม้อย่างหนึ่ง ที่ไม่ฝึกแล้ว ไม่คุ้มครองแล้ว ไม่รักษาแล้ว ไม่สังวรแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อไม่ใช่ประโยชน์อย่างใหญ่เหมือนจิต ภิกษุทั้งหลาย จิตที่ไม่ฝึกแล้ว ไม่คุ้มครองแล้ว ไม่รักษาแล้ว ไม่สังวรแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อไม่ใช่ประโยชน์อย่างใหญ่.
ภิกษุทั้งหลาย เราย่อมไม่เล็งเห็นธรรมอื่นแม้อย่างหนึ่ง ที่ฝึกแล้ว คุ้มครองแล้ว รักษาแล้ว สังวรแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์อย่างใหญ่เหมือนจิต ภิกษุทั้งหลาย จิตที่ฝึกแล้ว คุ้มครองแล้ว รักษาแล้ว สังวรแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์อย่างใหญ่.
ภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนเดือยข้าวสาลีหรือเดือยข้าวเหนียว ที่บุคคลตั้งไว้ผิด มือหรือเท้าย่ำเหยียบแล้ว จะทำลายมือหรือเท้า หรือว่าจะทำให้ห้อเลือด ข้อนี้ไม่ใช่ฐานะที่จะมีได้ ข้อนั้นเพราะเหตุอะไร เพราะว่าเดือยข้าวนั้นเป็นสิ่งที่บุคคลตั้งไว้ผิด ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้น ภิกษุนั้นจะทำลายอวิชชา จะยังวิชชาให้เกิด จะทำนิพพานให้แจ้ง ด้วยจิตที่ตั้งไว้ผิด ข้อนี้ไม่ใช่ฐานะที่จะมีได้ ข้อนั้นเพราะเหตุอะไร เพราะเหตุว่าจิตตั้งไว้ผิด.
ภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนเดือยข้าวสาลีหรือเดือยข้าวเหนียว ที่บุคคลตั้งไว้ถูก มือหรือเท้าย่ำเหยียบแล้ว จะทำลายมือหรือเท้า หรือว่าจะทำให้ห้อเลือด ข้อนี้เป็นฐานะที่มีได้ ข้อนั้นเพราะเหตุอะไร เพราะว่าเดือยข้าวนั้นเป็นสิ่งที่บุคคลตั้งไว้ถูก ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้น ภิกษุนั้นจะทำลายอวิชชา จะยังวิชชาให้เกิด จะทำนิพพานให้แจ้ง ด้วยจิตที่ตั้งไว้ถูก ข้อนี้เป็นฐานะที่มีได้ ข้อนั้นเพราะเหตุอะไร เพราะเหตุว่าจิตตั้งไว้ถูก.
-บาลี เอก. อํ. 20/7/32.
https://84000.org/tipitaka/pali/?20//7
https://etipitaka.com/read/pali/20/7
English translation by Bhikkhu Sujato
“Mendicants, I do not see a single thing that, when it’s not tamed, is so very harmful as the mind. A wild mind is very harmful.”
“Mendicants, I do not see a single thing that, when it is tamed, is so very beneficial as the mind. A tamed mind is very beneficial.”
“Mendicants, I do not see a single thing that, when it’s not guarded, is so very harmful as the mind. An unguarded mind is very harmful.”
“Mendicants, I do not see a single thing that, when it is guarded, is so very beneficial as the mind. A guarded mind is very beneficial.”
“Mendicants, I do not see a single thing that, when it’s not protected, is so very harmful as the mind. An unprotected mind is very harmful.”
“Mendicants, I do not see a single thing that, when it is protected, is so very beneficial as the mind. A protected mind is very beneficial.”
“Mendicants, I do not see a single thing that, when it’s not restrained, is so very harmful as the mind. An unrestrained mind is very harmful.”
“Mendicants, I do not see a single thing that, when it is restrained, is so very beneficial as the mind. A restrained mind is very beneficial.”
“Mendicants, I do not see a single thing that, when it is not tamed, guarded, protected, and restrained, is so very harmful as the mind. An untamed, unguarded, unprotected, and unrestrained mind is very harmful.”
“Mendicants, I do not see a single thing that, when it is tamed, guarded, protected, and restrained, is so very beneficial as the mind. A tamed, guarded, protected, and restrained mind is very beneficial.”
“Mendicants, suppose a spike of rice or barley was pointing the wrong way. If you trod on it with hand or foot, there’s no way it could break the skin and produce blood. Why is that? Because the spike is pointing the wrong way. In the same way, a mendicant whose mind is pointing the wrong way cannot break ignorance, produce knowledge, and realize extinguishment. Why is that? Because their mind is pointing the wrong way.”
“Mendicants, suppose a spike of rice or barley was pointing the right way. If you trod on it with hand or foot, it may well break the skin and produce blood. Why is that? Because the spike is pointing the right way. In the same way, a mendicant whose mind is pointing the right way can break ignorance, produce knowledge, and realize extinguishment. Why is that? Because the mind is pointing the right way.”
