ลักษณะของบุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน และเพื่อประโยชน์ผู้อื่น (๔)
ภิกษุทั้งหลาย บุคคล ๔ จำพวกเหล่านี้ มีปรากฏอยู่ในโลก ๔ จำพวกอะไรบ้าง คือ
๑) บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน แต่ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น
๒) บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น แต่ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน
๓) บุคคลผู้ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน และไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น
๔) บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน และปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น
ภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน แต่ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น เป็นอย่างไร ภิกษุทั้งหลาย บุคคลบางคนในกรณีนี้ เป็นผู้จับฉวยได้เร็วในกุศลธรรมทั้งหลาย มีธรรมชาติแห่งความทรงจำธรรมที่ได้ฟังแล้ว มีปกติใคร่ครวญเนื้อความแห่งธรรมที่ทรงจำไว้แล้ว รู้ทั่วถึงอรรถรู้ทั่วถึงธรรมแล้วปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม แต่ไม่มีวาจาไพเราะ ไม่กล่าวถ้อยคำอ่อนหวาน ไม่ประกอบด้วยวาจาของชาวเมือง อันสละสลวย ไม่มีโทษ ทำผู้ฟังให้เข้าใจเนื้อความไม่ได้ และไม่สามารถชี้แจงเพื่อนพรหมจรรย์ให้เห็นชัด ให้สมาทาน (ชวนให้อยากรับเอาไปปฏิบัติ) ให้อาจหาญ ให้ร่าเริงได้ ภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน แต่ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น เป็นอย่างนี้แล.
ภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น แต่ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตนเป็นอย่างไร ภิกษุทั้งหลาย บุคคลบางคนในกรณีนี้ ไม่เป็นผู้จับฉวยได้เร็วในกุศลธรรมทั้งหลาย ไม่มีธรรมชาติแห่งความทรงจำธรรมที่ได้ฟังแล้ว ไม่ใคร่ครวญเนื้อความแห่งธรรมที่ทรงจำไว้แล้ว ไม่ได้รู้ทั่วถึงอรรถไม่ได้รู้ทั่วถึงธรรมแล้วปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม แต่มีวาจาไพเราะ กล่าวถ้อยคำอ่อนหวาน ประกอบด้วยวาจาของชาวเมือง อันสละสลวย ไม่มีโทษ ทำผู้ฟังให้เข้าใจเนื้อความได้ และสามารถชี้แจงเพื่อนพรหมจรรย์ให้เห็นชัด ให้สมาทาน ให้อาจหาญ ให้ร่าเริงได้ ภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น แต่ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน เป็นอย่างนี้แล.
ภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลผู้ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน และไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น เป็นอย่างไร ภิกษุทั้งหลาย บุคคลบางคนในกรณีนี้ ไม่เป็นผู้จับฉวยได้เร็วในกุศลธรรมทั้งหลาย ไม่มีธรรมชาติแห่งความทรงจำธรรมที่ได้ฟังแล้ว ไม่ใคร่ครวญเนื้อความแห่งธรรมที่ทรงจำไว้แล้ว ไม่ได้รู้ทั่วถึงอรรถไม่ได้รู้ทั่วถึงธรรมแล้วปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม และไม่มีวาจาไพเราะ ไม่กล่าวถ้อยคำอ่อนหวาน ไม่ประกอบด้วยวาจาของชาวเมือง อันสละสลวย ไม่มีโทษ ทำผู้ฟังให้เข้าใจเนื้อความไม่ได้ และไม่สามารถชี้แจงเพื่อนพรหมจรรย์ให้เห็นชัด ให้สมาทาน ให้อาจหาญ ให้ร่าเริงได้ ภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน และไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น เป็นอย่างนี้แล.
ภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน และปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น เป็นอย่างไร ภิกษุทั้งหลาย บุคคลบางคนในกรณีนี้ เป็นผู้จับฉวยได้เร็วในกุศลธรรมทั้งหลาย มีธรรมชาติแห่งความทรงจำธรรมที่ได้ฟังแล้ว มีปกติใคร่ครวญเนื้อความแห่งธรรมที่ทรงจำไว้แล้ว รู้ทั่วถึงอรรถรู้ทั่วถึงธรรมแล้วปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม และมีวาจาไพเราะ กล่าวถ้อยคำอ่อนหวาน ประกอบด้วยวาจาของชาวเมือง อันสละสลวย ไม่มีโทษ ทำผู้ฟังให้เข้าใจเนื้อความได้ และสามารถชี้แจงเพื่อนพรหมจรรย์ให้เห็นชัด ให้สมาทาน ให้อาจหาญ ให้ร่าเริงได้ ภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน และปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น เป็นอย่างนี้แล.
ภิกษุทั้งหลาย บุคคล ๔ จำพวกเหล่านี้แล มีปรากฏอยู่ในโลก.
-บาลี จตุกฺก. อํ. 21/127/97.
https://84000.org/tipitaka/pali/?21//127
https://etipitaka.com/read/pali/21/127
English translation by Bhikkhu Sujato
“Mendicants, these four people are found in the world. What four?
One who practices to benefit themselves, but not others;
one who practices to benefit others, but not themselves;
one who practices to benefit neither themselves nor others; and
one who practices to benefit both themselves and others.
And how does a person practice to benefit themselves, but not others? It’s when a person is quick-witted when it comes to skillful teachings. They readily memorize the teachings they’ve heard. They examine the meaning of teachings they’ve memorized. Understanding the meaning and the teaching, they practice accordingly. But they’re not a good speaker. Their voice isn’t polished, clear, articulate, and doesn’t express the meaning. They don’t educate, encourage, fire up, and inspire their spiritual companions. That’s how a person practices to benefit themselves, but not others.
And how does a person practice to benefit others, but not themselves? It’s when a person is not quick-witted when it comes to skillful teachings. … But they’re a good speaker. … That’s how a person practices to benefit others, but not themselves.
And how does a person practice to benefit neither themselves nor others? It’s when a person is not quick-witted when it comes to skillful teachings. … Nor are they a good speaker. … That’s how a person practices to benefit neither themselves nor others.
And how does a person practice to benefit both themselves and others? It’s when a person is quick-witted when it comes to skillful teachings. … And they’re a good speaker. … That’s how a person practices to benefit both themselves and others.
These are the four people found in the world.”
