ผู้ชนะสงคราม ที่ชนะได้โดยยาก

ภิกษุทั้งหลาย ถ้าบุคคลคิดถึงสิ่งใดอยู่ ดำริถึงสิ่งใดอยู่ และมีจิตฝังลงไปในสิ่งใดอยู่ สิ่งนั้นย่อมเป็นอารมณ์เพื่อการตั้งอยู่แห่งวิญญาณ เมื่ออารมณ์มีอยู่ ความตั้งขึ้นแห่งวิญญาณย่อมมี เมื่อวิญญาณนั้น ตั้งขึ้นแล้ว เจริญงอกงามแล้ว การเกิดขึ้นแห่งภพใหม่ต่อไปย่อมมี เมื่อการเกิดขึ้นแห่งภพใหม่ต่อไปมีอยู่... read more

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเสด็จจาริกไปในโกศลชนบท พร้อมด้วยภิกษุสงฆ์หมู่ใหญ่ ขณะที่เสด็จดำเนินไปตามหนทางไกล ได้ทอดพระเนตรเห็นป่าสาละใหญ่ ณ ประเทศ (สถานที่) แห่งหนึ่ง จึงทรงแวะลงจากหนทางเสด็จเข้าไปสู่ป่าสาละนั้น ครั้นเสด็จถึงแล้ว จึงทรงทำการแย้ม... read more

ภิกษุทั้งหลาย เมื่อมือทั้งหลายมีอยู่ การจับและการวางก็ปรากฏ เมื่อเท้าทั้งหลายมีอยู่ การก้าวไปและการถอยกลับก็ปรากฏ เมื่อข้อทั้งหลายมีอยู่ การงอเข้าและการเหยียดออกก็ปรากฏ เมื่อท้องมีอยู่ ความหิวและความกระหายก็ปรากฏ ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้น เมื่อตามีอยู่ สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมเกิดขึ้น เพราะจักขุสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อหูมีอยู่ สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมเกิดขึ้น เพราะโสตสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อจมูกมีอยู่... read more

ภิกษุทั้งหลาย เราจะแสดงปฏิปทาที่สัปปายะ (สะดวกสบาย) แก่การบรรลุนิพพาน แก่เธอทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงฟัง จงใส่ใจให้ดี เราจักกล่าว ภิกษุทั้งหลาย ปฏิปทาที่สัปปายะแก่การบรรลุนิพพานนั้นเป็นอย่างไร คือ ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในกรณีนี้ ย่อมเห็นว่า... read more

ภิกษุทั้งหลาย เราจักแสดงธรรมเป็นที่ตั้งแห่งอุปาทานและอุปาทาน เธอทั้งหลายจงฟังธรรมนั้น ภิกษุทั้งหลาย ก็ธรรมเป็นที่ตั้งแห่งอุปาทานเป็นอย่างไร และอุปาทานเป็นอย่างไร คือ ภิกษุทั้งหลาย รูป เป็นธรรมเป็นที่ตั้งแห่งอุปาทาน ความกำหนัดด้วยอำนาจความพอใจ(ฉันทราคะ) ใดที่มีในรูปนั้น ความกำหนัดด้วยอำนาจความพอใจนั้นชื่อว่า อุปาทาน. เวทนา... read more

ภิกษุทั้งหลาย สงสารนี้กำหนดที่สุดเบื้องต้นเบื้องปลายไม่ได้ เมื่อเหล่าสัตว์ผู้มีอวิชชาเป็นเครื่องกั้น มีตัณหาเป็นเครื่องผูก ท่องเที่ยวไปมาอยู่ ที่สุดเบื้องต้นย่อมไม่ปรากฏ เธอทั้งหลายเห็นทุคตบุรุษผู้มีมือและเท้าไม่สมประกอบ พึงลงสันนิษฐานในบุคคลนี้ว่า เราทั้งหลายก็เคยเสวยทุกข์เห็นปานนี้มาแล้ว โดยกาลนานนี้. ข้อนั้นเพราะเหตุอะไร ภิกษุทั้งหลาย เพราะเหตุว่า สงสารนี้กำหนดที่สุดเบื้องต้นเบื้องปลายไม่ได้... read more

ภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๕ ประการเหล่านี้ เป็นไปเพื่อระงับความอาฆาตซึ่งเกิดขึ้นแก่ภิกษุโดยประการทั้งปวง ๕ ประการอะไรบ้าง คือ ๑) ความอาฆาตบังเกิดขึ้นในบุคคลใด พึงเจริญเมตตาในบุคคลนั้น ๒) ความอาฆาตบังเกิดขึ้นในบุคคลใด พึงเจริญกรุณาในบุคคลนั้น ๓) ความอาฆาตบังเกิดขึ้นในบุคคลใด... read more

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเสด็จจาริกไปในโกศลชนบท พร้อมด้วยภิกษุสงฆ์หมู่ใหญ่ บรรลุถึงพราหมณคามของชาวโกศลชื่อสาละ. พราหมณ์คหบดีชาวหมู่บ้านสาละได้ทราบข่าวว่า พระสมณโคดมผู้เป็นโอรสของเจ้าศากยะ ออกผนวชจากศากยสกุลแล้ว เสด็จจาริกไปในโกศลชนบท พร้อมด้วยภิกษุสงฆ์หมู่ใหญ่ บรรลุถึงพราหมณคามชื่อสาละแล้ว ก็กิตติศัพท์อันงามของท่านพระโคดมพระองค์นั้นขจรไปแล้วอย่างนี้ว่า แม้เพราะเหตุอย่างนี้ๆ พระผู้มีพระภาคนั้น... read more

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่กูฏาคารศาลาป่ามหาวัน เขตเมืองเวสาลี ครั้งนั้น สัจจกนิคันถบุตร อาศัยอยู่ในเมืองเวสาลี เป็นนักโต้วาทะ พูดยกตนว่าเป็นบัณฑิต ชนเป็นอันมากยกย่องว่าเป็นผู้มีความรู้ดี เขากล่าววาจาในที่ประชุมชนในเมืองเวสาลีอย่างนี้ว่า สมณะหรือพราหมณ์ที่เป็นเจ้าหมู่ เจ้าคณะ... read more

ภิกษุทั้งหลาย โทษของทุจริต ๕ ประการเหล่านี้ ๕ ประการอะไรบ้าง คือ ๑) แม้ตนย่อมติเตียนตนเองได้ ๒) ผู้รู้ใคร่ครวญแล้วย่อมติเตียน ๓) กิติศัพท์อันชั่วย่อมฟุ้งไป ๔) ย่อมเสื่อมจากสัทธรรม ๕) ย่อมตั้งอยู่ในอสัทธรรม ภิกษุทั้งหลาย เหล่านี้แลโทษของทุจริต... read more