อายุสังขาร สิ้นไปเร็ว
พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ พระเชตวัน อารามของอนาถบิณฑิกเศรษฐี เขตพระนครสาวัตถี … พระผู้มีพระภาคได้ตรัสว่า
ภิกษุทั้งหลาย นายขมังธนู ๔ คน ถือธนูอันมั่นคง เป็นผู้ได้ศึกษามาดีแล้ว เป็นผู้มีความชำนาญ เป็นผู้มีศิลปะอันได้แสดงแล้ว ยืนอยู่แล้วในทิศทั้ง ๔ ถ้ามีบุรุษมากล่าวอย่างนี้ว่า เราจักจับลูกธนูทั้งหลายที่นายขมังธนู ๔ คน ยิงมาจาก ๔ ทิศ ไม่ให้ตกถึงแผ่นดิน ภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจะสำคัญความข้อนั้นว่าอย่างไร ควรจะกล่าวได้ไหมว่า บุรุษนั้นเป็นผู้มีความเร็ว ประกอบด้วยความเร็วอย่างยอดเยี่ยม.
ภันเต ถ้าแม้บุรุษนั้นจะพึงจับลูกธนู ที่นายขมังธนูเพียงคนเดียวยิงมาไม่ให้ตกถึงแผ่นดินได้ ก็ควรจะกล่าวได้ว่า บุรุษนั้นเป็นผู้มีความเร็ว ประกอบด้วยความเร็วอย่างยอดเยี่ยม จะกล่าวไปไยถึงการจับลูกธนูทั้ง ๔ ลูก ที่นายขมังธนู ๔ คน ยิงมาจาก ๔ ทิศ.
ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้นเหมือนกัน ความเร็วของพระจันทร์และพระอาทิตย์1เร็วกว่าความเร็วของบุรุษนั้น ภิกษุทั้งหลาย ความเร็วของเทวดาที่ไปข้างหน้าพระจันทร์และพระอาทิตย์ เร็วกว่าความเร็วของบุรุษนั้น และเร็วกว่าความเร็วของพระจันทร์และพระอาทิตย์ แต่อายุสังขารสิ้นไปเร็วกว่าความเร็วเหล่านั้น.
ภิกษุทั้งหลาย เพราะเหตุนั้นในเรื่องนี้ เธอทั้งหลายพึงศึกษาอย่างนี้ว่า เราทั้งหลายจักเป็นผู้ไม่ประมาทอยู่ ภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายพึงศึกษาอย่างนี้แล.
-บาลี นิทาน. สํ. 16/310/670.
https://84000.org/tipitaka/pali/?16//310
https://etipitaka.com/read/pali/16/310
1ดวงอาทิตย์โคจรรอบกาแล็กซีทางช้างเผือก ด้วยความเร็วประมาณ 230 กม./วินาที, โลกโคจรรอบดวงอาทิตย์ด้วยความเร็วประมาณ 30 กม./วินาที
English translation by Bhikkhu Sujato
Mendicants, suppose there were four well-trained expert archers with strong bows standing in the four directions. And a man came along and thought, ‘When these four well-trained expert archers shoot arrows in four directions, I’ll catch them before they reach the ground, and then I’ll bring them back.’
What do you think, mendicants? Are they qualified to be called ‘a speedster, with ultimate speed’?”
“If he could catch an arrow shot by just one well-trained expert archer before it reaches the ground and bring it back, he’d be qualified to be called ‘a speedster, with ultimate speed’. How much more so arrows shot by four archers!”
“As fast as that man is, the sun and moon are faster. As fast as that man is, as fast as the sun and moon are, and as fast as the deities that run before the sun and moon are, the waning of the life forces is faster.
So you should train like this: ‘We will stay diligent.’ That’s how you should train.”
