ผู้รักตนเอง ไม่ควรเบียดเบียนผู้อื่น
สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่พระวิหารเชตวัน อารามของอนาถบิณฑิกเศรษฐี เขตพระนครสาวัตถี ก็โดยสมัยนั้น พระเจ้าปเสนทิโกศลได้ประทับ ณ ปราสาทอันประเสริฐชั้นบน พร้อมด้วยพระนางมัลลิการาชเทวี.
ครั้งนั้นแล พระเจ้าปเสนทิโกศลได้ตรัสกับพระนางมัลลิการาชเทวีว่า มัลลิกา คนอื่นซึ่งเป็นที่รักยิ่งกว่าตนเองของเธอมีบ้างไหม.
พระนางมัลลิการาชเทวีได้ตอบว่า ข้าแต่มหาราช คนอื่นซึ่งเป็นที่รักยิ่งกว่าตนเองของหม่อมฉันไม่มี แล้วคนอื่นซึ่งเป็นที่รักยิ่งกว่าตนเองของพระองค์มีอยู่หรือ.
พระเจ้าปเสนทิโกศลตรัสตอบว่า มัลลิกา คนอื่นซึ่งเป็นที่รักยิ่งกว่าตนเองของเราก็ไม่มี.
ครั้งนั้น พระเจ้าปเสนทิโกศลเสด็จลงจากปราสาทเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับ ถวายอภิวาทพระผู้มีพระภาคแล้วประทับนั่งในที่สมควร ครั้นแล้วได้ทูลพระผู้มีพระภาคว่า
ภันเต วันนี้ข้าพระองค์อยู่ที่ปราสาทอันประเสริฐชั้นบนกับพระนางมัลลิการาชเทวี
ข้าพระองค์ได้พูดกับพระนางมัลลิการาชเทวี ดังนี้ว่า มัลลิกา คนอื่นซึ่งเป็นที่รักยิ่งกว่าตนเองของเธอมีบ้างไหม.
เมื่อข้าพระองค์ถามแล้วอย่างนี้ พระนางมัลลิการาชเทวีได้ตอบข้าพระองค์ ดังนี้ว่า ข้าแต่มหาราช คนอื่นซึ่งเป็นที่รักยิ่งกว่าตนเองของหม่อมฉันไม่มี แล้วใครอื่นซึ่งเป็นที่รักยิ่งกว่าตนเองของพระองค์มีอยู่หรือ.
เมื่อพระนางมัลลิการาชเทวีกล่าวอย่างนี้ ข้าพระองค์ได้พูดกับพระนางมัลลิการาชเทวี ดังนี้ว่า มัลลิกา คนอื่นซึ่งเป็นที่รักยิ่งกว่าตนเองของเราก็ไม่มี.
ครั้งนั้น พระผู้มีพระภาคทรงทราบเนื้อความนั้นแล้ว จึงได้ตรัสคาถานี้ในเวลานั้นว่า
บุคคลค้นหาด้วยจิตตลอดทิศทั้งหมด
ก็ไม่พบใครที่ไหน ซึ่งเป็นที่รักยิ่งกว่าตนเองเลย
แม้สัตว์ทั้งหลายเหล่าอื่น ก็รักตนเองมากเช่นนั้นเหมือนกัน
เพราะฉะนั้น ผู้รักตนเองจึงไม่ควรเบียดเบียนผู้อื่น.
– บาลี สคาถ. สํ. 15/108/346.
https://84000.org/tipitaka/pali/?15//108
https://etipitaka.com/read/pali/15/108
English translation by Bhikkhu Sujato
At Sāvatthī.
Now at that time King Pasenadi of Kosala was upstairs in the royal longhouse together with Queen Mallikā.
Then the king said to the queen, “Mallikā, is there anyone more dear to you than yourself?”
“No, great king, there isn’t. But is there anyone more dear to you than yourself?”
“For me also, Mallikā, there’s no-one.”
Then King Pasenadi of Kosala came downstairs from the stilt longhouse, went to the Buddha, bowed, sat down to one side, and told him what had happened.
Then, knowing the meaning of this, on that occasion the Buddha recited this verse:
“Having explored every quarter with the mind,one finds no-one dearer than oneself.Likewise for others, each holds themselves dear;so one who loves themselves would harm no other.”