กิจเร่งด่วนของชาวนา กับกิจเร่งด่วนของภิกษุ
ภิกษุทั้งหลาย กิจที่ควรเร่งด่วนทำของคหบดีชาวนา ๓ อย่างเหล่านี้ ๓ อย่างอะไรบ้าง คือ ภิกษุทั้งหลาย คหบดีชาวนาในกรณีนี้
๑) ต้องรีบเร่งไถนาให้ดี คราดนาให้เรียบร้อย
๒) ต้องรีบเร่งปลูกพืชลงไป
๓) ต้องรีบเร่งปล่อยน้ำเข้าบ้าง ระบายน้ำออกเสียบ้าง
ภิกษุทั้งหลาย เหล่านี้แล กิจที่ควรเร่งด่วนทำของคหบดีชาวนา ๓ อย่าง
ภิกษุทั้งหลาย คหบดีชาวนานั้น ไม่มีฤทธิ์หรืออานุภาพที่จะบันดาลว่า ข้าวของเราจงงอกในวันนี้ จงตั้งท้องในวันพรุ่งนี้ จงสุกในวันมะรืนนี้ได้เลย ภิกษุทั้งหลาย โดยที่แท้ ย่อมมีเวลาที่ข้าวของคหบดีชาวนานั้น แปรเปลี่ยนสภาพไปตามฤดูกาล ย่อมจะงอกบ้าง ตั้งท้องบ้าง สุกบ้าง.
ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้นเหมือนกัน กิจที่ควรเร่งด่วนทำของภิกษุ ๓ อย่างเหล่านี้ ๓ อย่างอะไรบ้าง คือ
๑) การสมาทานอธิสีลสิกขา (การศึกษาในศีลอันยิ่ง)
๒) การสมาทานอธิจิตตสิกขา (การศึกษาในจิตอันยิ่ง)
๓) การสมาทานอธิปัญญาสิกขา (การศึกษาในปัญญาอันยิ่ง)
ภิกษุทั้งหลาย เหล่านี้แล กิจที่ควรเร่งด่วนทำของภิกษุ ๓ อย่าง.
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุนั้น ไม่มีฤทธิ์หรืออานุภาพที่จะบันดาลว่า จิตของเราจงหลุดพ้นจากอาสวะทั้งหลายเพราะไม่มีอุปาทานในวันนี้ หรือในวันพรุ่งนี้ หรือในวันมะรืนนี้ได้เลย ภิกษุทั้งหลาย โดยที่แท้ ย่อมมีเวลาที่เหมาะสม เมื่อภิกษุนั้นศึกษาอธิสีลอยู่ก็ดี ศึกษาอธิจิตอยู่ก็ดี ศึกษาอธิปัญญาอยู่ก็ดี จิตก็จะหลุดพ้นจากอาสวะทั้งหลายเพราะไม่มีอุปาทานได้เอง.
ภิกษุทั้งหลาย เพราะเหตุนั้นในเรื่องนี้ เธอทั้งหลายพึงศึกษาอย่างนี้ว่า เราจักมีฉันทะอย่างแรงกล้าในการสมาทานอธิสีลสิกขา เราจักมีฉันทะอย่างแรงกล้าในการสมาทานอธิจิตตสิกขา เราจักมีฉันทะอย่างแรงกล้าในการสมาทานอธิปัญญาสิกขา ภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายพึงศึกษาอย่างนี้แล.
-บาลี ติก. อํ. 20/309/532.
https://84000.org/tipitaka/pali/?20//309
https://etipitaka.com/read/pali/20/309/English translation by Bhikkhu Sujato
“Mendicants, a farmer has three urgent duties. What three? A farmer swiftly makes sure the field is well ploughed and tilled. Next they swiftly plant seeds in season. When the time is right, they swiftly irrigate or drain the field. These are the three urgent duties of a farmer. That farmer has no special power or ability to say: ‘Let the crops germinate today! Let them flower tomorrow! Let them ripen the day after!’ But there comes a time when that farmer’s crops germinate, flower, and ripen as the seasons change.
In the same way, a mendicant has three urgent duties. What three? Undertaking the training in the higher ethics, the higher mind, and the higher wisdom. These are the three urgent duties of a mendicant. That mendicant has no special power or ability to say: ‘Let my mind be freed from defilements by not grasping today! Or tomorrow! Or the day after!’ But there comes a time—as that mendicant trains in the higher ethics, the higher mind, and the higher wisdom—that their mind is freed from defilements by not grasping.
So you should train like this: ‘We will have keen enthusiasm for undertaking the training in the higher ethics, the higher mind, and the higher wisdom.’ That’s how you should train.”
English translation by Bhikkhu Ṭhānissaro
“There are these three urgent duties of a farming householder. Which three?
“There is the case where a farming householder quickly gets his field well-plowed & well-harrowed. Having quickly gotten his field well-plowed & well-harrowed, he quickly plants the seed. Having quickly planted the seed, he quickly lets in the water & then lets it out.
“These are the three urgent duties of a farming householder. Now, that farming householder does not have the power or might (to say:) ‘May my crops spring up today, may the grains appear tomorrow, and may they ripen the next day.’ But when the time has come, the farming householder’s crops spring up, the grains appear, and they ripen.
“In the same way, there are these three urgent duties of a monk. Which three? The undertaking of the training in heightened virtue, the undertaking of the training in heightened mind, the undertaking of the training in heightened discernment. These are the three urgent duties of a monk. Now, that monk does not have the power or might (to say:) ‘May my mind be released from effluents through lack of clinging/sustenance today or tomorrow or the next day.’ But when the time has come, his mind is released from effluents through lack of clinging/sustenance.
“Thus, monks, you should train yourselves: ‘Strong will be our desire for the undertaking of the training in heightened virtue. Strong will be our desire for the undertaking of the training in heightened mind. Strong will be our desire for the undertaking of the training in heightened discernment.’ That’s how you should train yourselves.”
