บุคคล ๔ จำพวก ที่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน และเพื่อประโยชน์ผู้อื่น (๕)
ภิกษุทั้งหลาย บุคคล ๔ จำพวกเหล่านี้ มีปรากฏอยู่ในโลก ๔ จำพวกอะไรบ้าง คือ
๑) บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน แต่ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น
๒) บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น แต่ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน
๓) บุคคลผู้ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน และไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น
๔) บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน และปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น
ภิกษุทั้งหลาย ดุ้นฟืนเผาศพ ที่มีไฟไหม้ปลาย ๒ ข้าง ตรงกลางก็เปื้อนอุจจาระ ย่อมไม่สำเร็จประโยชน์ที่จะใช้เป็นไม้ในบ้าน และไม่สำเร็จประโยชน์ที่จะใช้เป็นไม้ในป่า ฉันใด บุคคลผู้ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน และไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่นนี้ เรากล่าวว่า มีอุปมาฉันนั้น.
ภิกษุทั้งหลาย ในบรรดาบุคคล ๒ จำพวกนี้ คือ บุคคลผู้ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน และไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น และบุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น แต่ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น แต่ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตนนี้ เป็นผู้งดงามกว่า และประณีตกว่า
ภิกษุทั้งหลาย ในบรรดาบุคคล ๓ จำพวกนี้ คือ บุคคลผู้ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน และไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น แต่ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน และบุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน แต่ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน แต่ไม่ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่นนี้ เป็นผู้งดงามกว่าและประณีตกว่า.
ภิกษุทั้งหลาย ในบรรดาบุคคล ๔ จำพวกนี้ บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน และปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น จัดว่าเป็นผู้เลิศ เป็นผู้ประเสริฐ เป็นผู้ยิ่งใหญ่ เป็นผู้สูงสุด และเป็นผู้ดีที่สุด ภิกษุทั้งหลาย นมสดได้จากแม่โค นมส้ม (นมเปรี้ยว) ได้จากนมสด เนยข้นได้จากนมส้ม เนยใสได้จากเนยข้น หัวเนยใสได้จากเนยใส หัวเนยใส ชาวโลกกล่าวว่าเป็นเลิศในบรรดาสิ่งที่ได้จากโคเหล่านั้น.
ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้นเหมือนกัน บรรดาบุคคล ๔ จำพวกนี้ บุคคลผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์ตน และปฏิบัติเพื่อประโยชน์ผู้อื่น จัดว่าเป็นผู้เลิศ เป็นผู้ประเสริฐ เป็นผู้ยิ่งใหญ่ เป็นผู้สูงสุด และเป็นผู้ดีที่สุด.
ภิกษุทั้งหลาย บุคคล ๔ จำพวกเหล่านี้แล ปรากฏอยู่ในโลก.
-บาลี จตุกฺก. อํ. 21/124/95.
https://84000.org/tipitaka/pali/?21//124
https://etipitaka.com/read/pali/21/124/
English translation by Bhikkhu Sujato
“Mendicants, these four people are found in the world. What four?
One who practices to benefit themselves, but not others;
one who practices to benefit others, but not themselves;
one who practices to benefit neither themselves nor others; and
one who practices to benefit both themselves and others.
Suppose there was a firebrand for lighting a funeral pyre, burning at both ends, and smeared with dung in the middle. It couldn’t be used as timber either in the village or the wilderness. The person who practices to benefit neither themselves nor others is like this, I say.
The person who practices to benefit others, but not themselves, is better than that. The person who practices to benefit themselves, but not others, is better than both of those. But the person who practices to benefit both themselves and others is the foremost, best, chief, highest, and finest of the four.
From a cow comes milk, from milk comes curds, from curds come butter, from butter comes ghee, and from ghee comes cream of ghee. And the cream of ghee is said to be the best of these. In the same way, the person who practices to benefit both themselves and others is the foremost, best, chief, highest, and finest of the four.
These are the four people found in the world.”
English translation by Ṭhānissaro Bhikkhu
“Monks, these four types of individuals are to be found existing in the world. Which four? The one who practices neither for his/her own benefit nor for that of others. The one who practices for the benefit of others but not for his/her own. The one who practices for his/her own benefit but not for that of others. The one who practices for his/her own benefit and for that of others.
“Just as a firebrand from a funeral pyre—burning at both ends, covered with excrement in the middle—is used as fuel neither in a village nor in the wilderness: I tell you that this is a simile for the individual who practices neither for his/her own benefit nor for that of others. The individual who practices for the benefit of others but not for his/her own is the higher & more refined of these two. The individual who practices for his/her own benefit but not for that of others is the highest & most refined of these three. The individual who practices for his/her own benefit and for that of others is, of these four, the foremost, the chief, the most outstanding, the highest, & supreme. Just as from a cow comes milk; from milk, curds; from curds, butter; from butter, ghee; from ghee, the skimmings of ghee; and of these, the skimmings of ghee are reckoned the foremost—in the same way, of these four, the individual who practices for his/her own benefit and for that of others is the foremost, the chief, the most outstanding, the highest, & supreme.
“These are the four types of individuals to be found existing in the world.”
