สัตว์ทั้งหลาย ย่อมเข้ากันได้โดยธาตุ
สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่ภูเขาคิชฌกูฏ เขตพระนครราชคฤห์ ก็โดยสมัยนั้น ท่านพระสารีบุตรจงกรมอยู่ด้วยกันกับภิกษุหลายรูป ในที่ไม่ไกลพระผู้มีพระภาค ท่านพระมหาโมคคัลลานะก็จงกรมอยู่ด้วยกันกับภิกษุหลายรูป ในที่ไม่ไกลพระผู้มีพระภาค ท่านพระมหา
กัสสปะก็จงกรมอยู่ด้วยกันกับภิกษุหลายรูป ในที่ไม่ไกลพระผู้มีพระภาค ท่านพระอนุรุทธก็จงกรมอยู่ด้วยกันกับภิกษุหลายรูป ในที่ไม่ไกลพระผู้มีพระภาค ท่านพระปุณณมันตานีบุตรก็จงกรมอยู่ด้วยกันกับภิกษุหลายรูป ในที่ไม่ไกลพระผู้มีพระภาค ท่านพระอุบาลีก็จงกรมอยู่ด้วยกันกับภิกษุหลายรูป ในที่ไม่ไกลพระผู้มีพระภาค ท่านพระอานนท์ก็จงกรมอยู่ด้วยกันกับภิกษุหลายรูป ในที่ไม่ไกลพระผู้มีพระภาค แม้เทวทัตต์ก็จงกรมอยู่ด้วยกันกับภิกษุหลายรูป ในที่ไม่ไกลพระผู้มีพระภาค.
ครั้งนั้น พระผู้มีพระภาคได้ตรัสกะภิกษุทั้งหลายว่า
ภิกษุทั้งหลาย พวกเธอเห็นสารีบุตรกำลังจงกรมอยู่ด้วยกันกับภิกษุหลายรูปหรือไม่.
เห็น ภันเต.
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุทั้งหมดนี้ ล้วนมีปัญญามาก.
พวกเธอเห็นมหาโมคคัลลานะกำลังจงกรมอยู่ด้วยกันกับภิกษุหลายรูปหรือไม่.
เห็น ภันเต.
ภิกษุทั้งหมดนี้ ล้วนมีฤทธิ์มาก.
พวกเธอเห็นมหากัสสปะกำลังจงกรมอยู่ด้วยกันกับภิกษุหลายรูปหรือไม่.
เห็น ภันเต.
ภิกษุทั้งหมดนี้ ล้วนเป็นธุตวาท1.
พวกเธอเห็นอนุรุทธกำลังจงกรมอยู่ด้วยกันกับภิกษุหลายรูปหรือไม่.
เห็น ภันเต.
ภิกษุทั้งหมดนี้ ล้วนเป็นผู้มีทิพยจักษุ.
พวกเธอเห็นปุณณมันตานีบุตรกำลังจงกรมอยู่ด้วยกันกับภิกษุหลายรูปหรือไม่.
เห็น ภันเต.
ภิกษุทั้งหมดนี้ ล้วนเป็นธรรมกถึก.
พวกเธอเห็นอุบาลีกำลังจงกรมอยู่ด้วยกันกับภิกษุหลายรูปหรือไม่.
เห็น ภันเต.
ภิกษุทั้งหมดนี้ ล้วนเป็นผู้ทรงวินัย.
พวกเธอเห็นอานนท์กำลังจงกรมอยู่ด้วยกันกับภิกษุหลายรูปหรือไม่.
เห็น ภันเต.
ภิกษุทั้งหมดนี้ ล้วนเป็นพหูสูต.
พวกเธอเห็นเทวทัตต์กำลังจงกรมอยู่ด้วยกันกับภิกษุหลายรูปหรือไม่.
เห็น ภันเต.
ภิกษุทั้งหมดนี้ ล้วนมีความปรารถนาเลวทราม.
ภิกษุทั้งหลาย สัตว์ทั้งหลายย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันโดยธาตุเทียว คือ สัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยเลว ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยเลว สัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยดี ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยดี.
แม้ในกาลอันเป็นอดีต สัตว์ทั้งหลายก็ได้คบค้ากันแล้ว ได้สมาคมกันแล้วโดยธาตุเทียว คือ สัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยเลว ได้คบค้ากันแล้ว ได้สมาคมกันแล้ว กับสัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยเลว สัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยดี ได้คบค้ากันแล้ว ได้สมาคมกันแล้ว กับสัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยดี.
แม้ในกาลอันเป็นอนาคต สัตว์ทั้งหลายก็จักคบค้ากัน จักสมาคมกันโดยธาตุเทียว คือ สัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยเลว จักคบค้ากัน จักสมาคมกัน กับสัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยเลว สัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยดี จักคบค้ากัน จักสมาคมกัน กับสัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยดี.
แม้ในกาลอันเป็นปัจจุบัน สัตว์ทั้งหลายก็ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันโดยธาตุเทียว คือ สัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยเลว ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยเลว สัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยดี ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยดี.
ภิกษุทั้งหลาย สัตว์ทั้งหลาย ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันโดยธาตุเทียว คือ สัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยเลว ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยเลว แม้ในกาลอันเป็นอดีต … แม้ในกาลอันเป็นอนาคต … แม้ในกาลอันเป็นปัจจุบัน สัตว์ทั้งหลายก็ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันโดยธาตุเทียว คือ สัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยเลว ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยเลว.
ภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนคูถกับคูถ ย่อมเข้ากันได้ร่วมกันได้ มูตรกับมูตร ย่อมเข้ากันได้ร่วมกันได้ เขฬะกับเขฬะ ย่อมเข้ากันได้ร่วมกันได้ บุพโพกับบุพโพ2 ย่อมเข้ากันได้ร่วมกันได้ โลหิตกับโลหิต ย่อมเข้ากันได้ร่วมกันได้.
ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้นเหมือนกัน สัตว์ทั้งหลาย ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันโดยธาตุเทียว คือ สัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยเลว ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยเลว แม้ในกาลอันเป็นอดีต … แม้ในกาลอันเป็นอนาคต … แม้ในกาลอันเป็นปัจจุบัน สัตว์ทั้งหลายก็ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันโดยธาตุเทียว คือ สัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยเลว ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยเลว.
ภิกษุทั้งหลาย สัตว์ทั้งหลายย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันโดยธาตุเทียว คือ สัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยดี ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคม กับสัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยดี แม้ในกาลอันเป็นอดีต … แม้ในกาลอันเป็นอนาคต … แม้ในกาลอันเป็นปัจจุบัน สัตว์ทั้งหลายก็ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันโดยธาตุเทียว คือ สัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยดี ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยดี.
ภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนน้ำนมสดกับน้ำนมสด ย่อมเข้ากันได้ร่วมกันได้ น้ำมันกับน้ำมัน ย่อมเข้ากันได้ร่วมกันได้ เนยใสกับเนยใส ย่อมเข้ากันได้ร่วมกันได้ ผึ้งกับน้ำผึ้ง ย่อมเข้ากันได้ร่วมกันได้ น้ำอ้อยกับน้ำอ้อย ย่อมเข้ากันได้ร่วมกันได้.
ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้นเหมือนกัน สัตว์ทั้งหลาย ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันโดยธาตุเทียว คือ สัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยดี ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยดี แม้ในกาลอันเป็นอดีต … แม้ในกาลอันเป็นอนาคต … แม้ในกาลอันเป็นปัจจุบัน สัตว์ทั้งหลายก็ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันโดยธาตุเทียว คือ สัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยดี ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน กับสัตว์ทั้งหลายที่มีอัธยาศัยดี.
-บาลี นิทาน. สํ. 16/186/365.
https://84000.org/tipitaka/pali/?16//186
https://etipitaka.com/read/pali/16/186
1 ธุตวาท = ผู้ทรงธุดงค์และสรรเสริญคุณแห่งธุดงค์
2 คูถ = อุจจาระ, มูตร = ปัสสาวะ, เขฬะ = น้ำลาย, บุพโพ = น้ำหนอง, โลหิต = เลือด
English translation by Bhikkhu Sujato
At one time the Buddha was staying near Rājagaha, on the Vulture’s Peak Mountain. Now at that time Venerable Sāriputta was walking together with several mendicants not far from the Buddha. Venerable Mahāmoggallāna was doing likewise, as were Venerable Mahākassapa, Venerable Anuruddha, Venerable Puṇṇa Mantāniputta, Venerable Upāli, Venerable Ānanda, and Devadatta.
Then the Buddha said to the mendicants, “Mendicants, do you see Sāriputta walking together with several mendicants?”
“Yes, sir.”
“All of those mendicants have great wisdom. Do you see Moggallāna walking together with several mendicants?”
“Yes, sir.”
“All of those mendicants have great psychic power. Do you see Kassapa walking together with several mendicants?”
“Yes, sir.”
“All of those mendicants advocate austerities. Do you see Anuruddha walking together with several mendicants?”
“Yes, sir.”
“All of those mendicants have clairvoyance. Do you see Puṇṇa Mantāniputta walking together with several mendicants?”
“Yes, sir.”
“All of those mendicants are Dhamma speakers. Do you see Upāli walking together with several mendicants?”
“Yes, sir.”
“All of those mendicants are experts in monastic law. Do you see Ānanda walking together with several mendicants?”
“Yes, sir.”
“All of those mendicants are very learned. Do you see Devadatta walking together with several mendicants?”
“Yes, sir.”
“All of those mendicants have bad desires.
Sentient beings come together and converge because of an element. Those who have a bad attitude come together and converge with those who have a bad attitude. Those who have a good attitude come together and converge with those who have a good attitude.
In the past, in the future, and also in the present, sentient beings come together and converge because of an element. Those who have a bad attitude come together and converge with those who have a bad attitude. Those who have a good attitude come together and converge with those who have a good attitude.”
“Mendicants, sentient beings come together and converge because of an element. Those who have a bad attitude come together and converge with those who have a bad attitude. In the past …
In the future …
At present, too, sentient beings come together and converge because of an element. Those who have a bad attitude come together and converge with those who have a bad attitude.
It’s like how dung comes together with dung, urine with urine, spit with spit, pus with pus, and blood with blood. In the same way, sentient beings come together and converge because of an element. Those who have a bad attitude come together and converge with those who have a bad attitude. In the past … In the future … At present, too, sentient beings come together and converge because of an element. Those who have a bad attitude come together and converge with those who have a bad attitude.
Sentient beings come together and converge because of an element. Those who have a good attitude come together and converge with those who have a good attitude. In the past …
In the future … At present, too, sentient beings come together and converge because of an element. Those who have a good attitude come together and converge with those who have a good attitude.
It’s like how milk comes together with milk, oil with oil, ghee with ghee, honey with honey, and molasses with molasses. In the same way, sentient beings come together and converge because of an element. Those who have a good attitude come together and converge with those who have a good attitude. In the past … In the future … At present, too, sentient beings come together and converge because of an element. Those who have a good attitude come together and converge with those who have a good attitude.”
