ไม่บริโภคร่วม
สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ในพระวิหารเวฬุวัน อันเป็นที่พระราชทานเหยื่อแก่กระแต เขตพระนครราชคฤห์.
อักโกสกภารทวาชพราหมณ์ได้สดับมาว่า ได้ยินว่า พราหมณ์ภารทวาชโคตรออกจากเรือนบวชเป็นบรรพชิต ในสำนักของพระสมณโคดมแล้ว ดังนี้ ก็โกรธ ขัดใจ เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับ ครั้นแล้ว ด่าบริภาษพระผู้มีพระภาคด้วยวาจาอันหยาบคาย มิใช่ของสัตบุรุษ.
พระผู้มีพระภาคตรัสถามว่า พราหมณ์ ท่านย่อมสำคัญความข้อนั้นว่าอย่างไร มิตร อำมาตย์ และญาติสาโลหิต ผู้เป็นแขกของท่าน ย่อมมาหาบ้างไหม.
อักโกสกภารทวาชพราหมณ์ตอบว่า พระโคดมผู้เจริญ มิตรอำมาตย์ และญาติสาโลหิต ผู้เป็นแขกของข้าพระองค์ ย่อมมาหาบ้างเป็นบางคราว.
พราหมณ์ ท่านย่อมสำคัญความข้อนั้นว่าอย่างไร ท่านจัดของเคี้ยว ของบริโภค หรือเครื่องดื่มต้อนรับมิตร อำมาตย์ และญาติสาโลหิต ผู้เป็นแขกเหล่านั้นบ้างหรือไม่.
พระโคดมผู้เจริญ ข้าพระองค์จัดของเคี้ยว ของบริโภค หรือเครื่องดื่มต้อนรับมิตร อำมาตย์ และญาติสาโลหิต ผู้เป็นแขกเหล่านั้นบ้างในบางคราว.
พราหมณ์ ก็ถ้าว่ามิตร อำมาตย์ และญาติสาโลหิต ผู้เป็นแขกเหล่านั้นไม่รับ ของเคี้ยว ของบริโภค หรือเครื่องดื่มเหล่านั้น จะเป็นของใคร.
พระโคดมผู้เจริญ ถ้าว่ามิตร อำมาตย์ และญาติสาโลหิต ผู้เป็นแขกเหล่านั้นไม่รับ ของเคี้ยว ของบริโภค หรือเครื่องดื่มเหล่านั้น ก็เป็นของข้าพระองค์อย่างเดิม.
พราหมณ์ ข้อนี้ก็อย่างเดียวกัน ท่านด่าเราผู้ไม่ด่าอยู่ ท่านโกรธเราผู้ไม่โกรธอยู่ ท่านหมายมั่นเราผู้ไม่หมายมั่นอยู่ เราไม่รับเรื่องมีการด่าเป็นต้นของท่านนั้น.
พราหมณ์ เรื่องมีการด่าเป็นต้นนั้นก็เป็นของท่านผู้เดียว.
พราหมณ์ ผู้ใดด่าตอบบุคคลผู้ด่าอยู่ โกรธตอบบุคคลผู้โกรธอยู่ หมายมั่นตอบบุคคลผู้หมายมั่นอยู่ พราหมณ์ ผู้นี้เรากล่าวว่า ย่อมบริโภคด้วยกัน ย่อมกระทำตอบกัน เรานั้นไม่บริโภคร่วม ไม่กระทำตอบด้วยท่านเป็นอันขาด.
พราหมณ์ เรื่องมีการด่าเป็นต้นนั้น เป็นของท่านผู้เดียว.
บริษัทพร้อมด้วยพระราชา ย่อมทราบพระโคดมผู้เจริญอย่างนี้ว่า พระสมณโคดมเป็น พระอรหันต์ ก็เมื่อเป็นเช่นนั้น ไฉนพระโคดมผู้เจริญ จึงยังโกรธอยู่เล่า.
ผู้ไม่โกรธ ฝึกฝนตนแล้ว มีความเป็นอยู่สม่ำเสมอ หลุดพ้นแล้ว เพราะรู้โดยชอบ ถึงความสงบ คงที่อยู่ ความโกรธจักมีมาแต่ที่ไหนเล่า ผู้ใดโกรธตอบบุคคลผู้โกรธแล้ว ผู้นั้นเป็นผู้เลวกว่าบุคคลนั้นแหละ เพราะการโกรธตอบนั้น.
บุคคลไม่โกรธตอบ บุคคลผู้โกรธแล้ว ชื่อว่าย่อมชนะสงครามอันบุคคลชนะได้โดยยาก ผู้ใดรู้ว่าผู้อื่นโกรธแล้ว เป็นผู้มีสติสงบเสียได้ ผู้นั้นชื่อว่า ย่อมประพฤติประโยชน์แก่ทั้งสองฝ่าย คือ แก่ตนและแก่บุคคลอื่น เมื่อผู้นั้นรักษาประโยชน์อยู่ทั้งสองฝ่าย คือ ทั้งของตนและของบุคคลอื่นอยู่ ชนทั้งหลายผู้ไม่ฉลาดในธรรมย่อมสำคัญบุคคลนั้นว่าเป็นคนโง่เขลา ดังนี้.
-บาลี สคาถ. สํ. 15/237/631
https://84000.org/tipitaka/pali/?15//237
https://etipitaka.com/read/pali/15/237/
English translation by Bhikkhu Sujato
At one time the Buddha was staying near Rājagaha, in the Bamboo Grove, the squirrels’ feeding ground.
The brahmin Bharadvāja the Rude heard a rumor that a brahmin of the Bharadvāja clan had gone forth from the lay life to homelessness in the presence of the ascetic Gotama. Angry and displeased he went to the Buddha and abused and insulted him with rude, harsh words. When he had spoken, the Buddha said to him:
“What do you think, brahmin? Do friends and colleagues, relatives and family members, and guests still come to visit you?”
“Sometimes they do, Master Gotama.”
“Do you then serve them with a variety of foods and savories?”
“Sometimes I do.”
“But if they don’t accept it, brahmin, who does it belong to?”
“In that case it still belongs to me.”
“In the same way, brahmin, when you abuse, harass, and attack us who do not abuse, harass, and attack, we don’t accept it. It still belongs to you, brahmin, it still belongs to you!
Someone who, when abused, harassed, and attacked, abuses, harasses, and attacks in return is said to eat the food and have a reaction to it. But we neither eat your food nor do we have a reaction to it. It still belongs to you, brahmin, it still belongs to you!”
“The king and his retinue believe that Master Gotama is a perfected one. And yet he still gets angry.”
“For one free of anger, tamed, living in balance, freed by right knowledge, a poised one who is at peace: where would anger come from?
When you get angry at an angry person you just make things worse for yourself. When you don’t get angry at an angry person you win a battle hard to win.
When you know that the other is angry, you act for the good of both yourself and the other if you’re mindful and stay calm.
People unfamiliar with the teaching consider one who heals both oneself and the other to be a fool.”
