อาหารของภวตัณหา
ภิกษุทั้งหลาย ที่สุดเบื้องต้นแห่งภวตัณหาย่อมไม่ปรากฏ ก่อนแต่นี้ภวตัณหาไม่ได้มี แต่ว่าภวตัณหาพึ่งมีในภายหลัง ภิกษุทั้งหลาย เพราะเหตุนั้น เราจึงกล่าวคำนี้อย่างนี้ว่า ก็เมื่อเป็นเช่นนั้น ภวตัณหาย่อมปรากฏ เพราะมีสิ่งนี้เป็นปัจจัย.
ภิกษุทั้งหลาย เราย่อมกล่าวภวตัณหาว่ามีอาหาร มิได้กล่าวว่าไม่มีอาหาร ก็อะไรเป็นอาหารของภวตัณหา ควรกล่าวว่า อวิชชา.
ภิกษุทั้งหลาย แม้อวิชชาเราก็กล่าวว่ามีอาหาร มิได้กล่าวว่าไม่มีอาหาร ก็อะไรเป็นอาหารของอวิชชา ควรกล่าวว่า นิวรณ์ ๕.
ภิกษุทั้งหลาย แม้นิวรณ์ ๕ เราก็กล่าวว่ามีอาหาร มิได้กล่าวว่าไม่มีอาหาร ก็อะไรเป็นอาหารของนิวรณ์ ๕ ควรกล่าวว่า ทุจริต ๓.
ภิกษุทั้งหลาย แม้ทุจริต ๓ เราก็กล่าวว่ามีอาหาร มิได้กล่าวว่าไม่มีอาหาร ก็อะไรเป็นอาหารของทุจริต ๓ ควรกล่าวว่า การไม่สำรวมอินทรีย์.
ภิกษุทั้งหลาย แม้การไม่สำรวมอินทรีย์ เราก็กล่าวว่ามีอาหาร มิได้กล่าวว่าไม่มีอาหาร ก็อะไรเป็นอาหารของการไม่สำรวมอินทรีย์ ควรกล่าวว่า ความไม่มีสติสัมปชัญญะ.
ภิกษุทั้งหลาย แม้ความไม่มีสติสัมปชัญญะ เราก็กล่าวว่ามีอาหาร มิได้กล่าวว่าไม่มีอาหาร ก็อะไรเป็นอาหารของความไม่มีสติสัมปชัญญะ ควรกล่าวว่า การทำไว้ในใจโดยไม่แยบคาย.
ภิกษุทั้งหลาย แม้การทำไว้ในใจโดยไม่แยบคาย เราก็กล่าวว่ามีอาหาร มิได้กล่าวว่าไม่มีอาหาร ก็อะไรเป็นอาหารของการทำไว้ในใจโดยไม่แยบคาย ควรกล่าวว่า ความไม่มีศรัทธา.
ภิกษุทั้งหลาย แม้ความไม่มีศรัทธา เราก็กล่าวว่ามีอาหาร มิได้กล่าวว่าไม่มีอาหาร ก็อะไรเป็นอาหารของความไม่มีศรัทธา ควรกล่าวว่า การไม่ได้ฟังสัทธรรม.
ภิกษุทั้งหลาย แม้การไม่ได้ฟังสัทธรรม เราก็กล่าวว่ามีอาหาร มิได้กล่าวว่าไม่มีอาหาร ก็อะไรเป็นอาหารของการไม่ได้ฟังสัทธรรม ควรกล่าวว่า การไม่คบสัปบุรุษ.
ภิกษุทั้งหลาย ด้วยประการดังนี้ การไม่คบสัปบุรุษที่บริบูรณ์ ย่อมทำการไม่ได้ฟังสัทธรรมให้บริบูรณ์ การไม่ได้ฟังสัทธรรมที่บริบูรณ์ ย่อมทำความไม่มีศรัทธาให้บริบูรณ์ ความไม่มีศรัทธาที่บริบูรณ์ ย่อมทำการทำไว้ในใจโดยไม่แยบคายให้บริบูรณ์ การทำไว้ในใจโดยไม่แยบคายที่บริบูรณ์ ย่อมทำความไม่มีสติสัมปชัญญะให้บริบูรณ์ ความไม่มีสติสัมปชัญญะที่บริบูรณ์ ย่อมทำการไม่สำรวมอินทรีย์ให้บริบูรณ์ การไม่สำรวมอินทรีย์ที่บริบูรณ์ ย่อมทำทุจริตทั้ง ๓ ให้บริบูรณ์ ทุจริตทั้ง ๓ ที่บริบูรณ์ ย่อมทำนิวรณ์ทั้ง ๕ ให้บริบูรณ์ นิวรณ์ ๕ ที่บริบูรณ์ ย่อมทำอวิชชาให้บริบูรณ์ อวิชชาที่บริบูรณ์ ย่อมทำภวตัณหาให้บริบูรณ์ ภวตัณหานี้ มีอาหารอย่างนี้ และบริบูรณ์แล้วด้วยอาการอย่างนี้.
ภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนเมื่อฝนเม็ดใหญ่ตกลงบนภูเขา เมื่อฝนตกลงหนักๆ น้ำนั้นไหลไปตามที่ลุ่ม ย่อมทำซอกเขา ลำธารและห้วยให้เต็ม ซอกเขา ลำธารและห้วยที่เต็ม ย่อมทำหนองให้เต็ม หนองที่เต็ม ย่อมทำบึงให้เต็ม บึงที่เต็ม ย่อมทำแม่น้ำน้อยให้เต็ม แม่น้ำน้อยที่เต็ม ย่อมทำแม่น้ำใหญ่ให้เต็ม แม่น้ำใหญ่ที่เต็ม ย่อมทำมหาสมุทรสาครให้เต็ม มหาสมุทรสาครนั้น มีอาหารอย่างนี้ และเต็มเปี่ยมแล้วด้วยอาการอย่างนี้.
ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้น การไม่คบสัปบุรุษที่บริบูรณ์ ย่อมทำการไม่ได้ฟังสัทธรรมให้บริบูรณ์ การไม่ได้ฟังสัทธรรมที่บริบูรณ์ ย่อมทำความไม่มีศรัทธาให้บริบูรณ์ ความไม่มีศรัทธาที่บริบูรณ์ ย่อมทำการทำไว้ในใจโดยไม่แยบคายให้บริบูรณ์ การทำไว้ในใจโดยไม่แยบคายที่บริบูรณ์ ย่อมทำความไม่มีสติสัมปชัญญะให้บริบูรณ์ ความไม่มีสติสัมปชัญญะที่บริบูรณ์ ย่อมทำการไม่สำรวมอินทรีย์ให้บริบูรณ์ การไม่สำรวมอินทรีย์ที่บริบูรณ์ ย่อมทำทุจริตทั้ง ๓ ให้บริบูรณ์ ทุจริต ๓ ที่บริบูรณ์ ย่อมทำนิวรณ์ทั้ง ๕ ให้บริบูรณ์ นิวรณ์ ๕ ที่บริบูรณ์ ย่อมทำอวิชชาให้บริบูรณ์ อวิชชาที่บริบูรณ์ ย่อมทำภวตัณหาให้บริบูรณ์ ภวตัณหานี้ มีอาหารอย่างนี้ และบริบูรณ์แล้วด้วยอาการอย่างนี้.
-บาลี ทสก. อํ. 24/124/62.
https://84000.org/tipitaka/pali/?24//124,
https://etipitaka.com/read/pali/24/124/
English translation by Bhikkhu Sujato
“Mendicants, it is said that no first point of craving for continued existence is evident, before which there was no craving for continued existence, and afterwards it came to be. And yet it is evident that there is a specific condition for craving for continued existence.
I say that craving for continued existence is fueled by something, it’s not unfueled. And what is the fuel for craving for continued existence? You should say: ‘Ignorance.’
I say that ignorance is fueled by something, it’s not unfueled. And what is the fuel for ignorance? You should say: ‘The five hindrances.’
I say that the five hindrances are fueled by something, they’re not unfueled. And what is the fuel for the five hindrances? You should say: ‘The three kinds of misconduct.’
I say that the three kinds of misconduct are fueled by something, they’re not unfueled. And what is the fuel for the three kinds of misconduct? You should say: ‘Lack of sense restraint.’
I say that lack of sense restraint is fueled by something, it’s not unfueled. And what is the fuel for lack of sense restraint? You should say: ‘Lack of mindfulness and situational awareness.’
I say that lack of mindfulness and situational awareness is fueled by something, it’s not unfueled. And what is the fuel for lack of mindfulness and situational awareness? You should say: ‘Improper attention.’
I say that improper attention is fueled by something, it’s not unfueled. And what is the fuel for improper attention? You should say: ‘Lack of faith.’
I say that lack of faith is fueled by something, it’s not unfueled. And what is the fuel for lack of faith? You should say: ‘Listening to an untrue teaching.’
I say that listening to an untrue teaching is fueled by something, it’s not unfueled. And what is the fuel for listening to an untrue teaching? You should say: ‘Associating with bad people.’
In this way, when the factor of associating with bad people is fulfilled, it fulfills the factor of listening to an untrue teaching. When the factor of listening to an untrue teaching is fulfilled, it fulfills the factor of lack of faith … improper attention … lack of mindfulness and situational awareness … lack of sense restraint …the three kinds of misconduct … the five hindrances … ignorance. When ignorance is fulfilled, it fulfills craving for continued existence. That’s the fuel for craving for continued existence, and that’s how it’s fulfilled.
It’s like when it rains heavily on a mountain top, and the water flows downhill to fill the hollows, crevices, and creeks. As they become full, they fill up the pools. The pools fill up the lakes, the lakes fill up the streams, and the streams fill up the rivers. And as the rivers become full, they fill up the ocean. That’s the fuel for the ocean, and that’s how it’s filled up.
In the same way, when the factor of associating with bad people is fulfilled, it fulfills the factor of listening to an untrue teaching. When the factor of listening to an untrue teaching is fulfilled, it fulfills the factor of lack of faith … improper attention … lack of mindfulness and situational awareness … lack of sense restraint …the three kinds of misconduct … the five hindrances … ignorance. When ignorance is fulfilled, it fulfills craving for continued existence. That’s the fuel for craving for continued existence, and that’s how it’s fulfilled.
I say that knowledge and freedom are fueled by something, they’re not unfueled. And what is the fuel for knowledge and freedom? You should say: ‘The seven awakening factors.’
I say that the seven awakening factors are fueled by something, they’re not unfueled. And what is the fuel for the seven awakening factors? You should say: ‘The four kinds of mindfulness meditation.’
I say that the four kinds of mindfulness meditation are fueled by something, they’re not unfueled. And what is the fuel for the four kinds of mindfulness meditation? You should say: ‘The three kinds of good conduct.’
I say that the three kinds of good conduct are fueled by something, they’re not unfueled. And what is the fuel for the three kinds of good conduct? You should say: ‘Sense restraint.’
I say that sense restraint is fueled by something, it’s not unfueled. And what is the fuel for sense restraint? You should say: ‘Mindfulness and situational awareness.’
I say that mindfulness and situational awareness is fueled by something, it’s not unfueled. And what is the fuel for mindfulness and situational awareness? You should say: ‘Proper attention.’
I say that proper attention is fueled by something, it’s not unfueled. And what is the fuel for proper attention? You should say: ‘Faith.’
I say that faith is fueled by something, it’s not unfueled. And what is the fuel for faith? You should say: ‘Listening to the true teaching.’
I say that listening to the true teaching is fueled by something, it’s not unfueled. And what is the fuel for listening to the true teaching? You should say: ‘Associating with good people.’
In this way, when the factor of associating with good people is fulfilled, it fulfills the factor of listening to the true teaching. When the factor of listening to the true teaching is fulfilled, it fulfills the factor of faith … proper attention … mindfulness and situational awareness … sense restraint …the three kinds of good conduct … the four kinds of mindfulness meditation … the seven awakening factors. When the seven awakening factors are fulfilled, they fulfill knowledge and freedom. That’s the fuel for knowledge and freedom, and that’s how it’s fulfilled.
It’s like when it rains heavily on a mountain top, and the water flows downhill to fill the hollows, crevices, and creeks. As they become full, they fill up the pools. The pools fill up the lakes, the lakes fill up the streams, and the streams fill up the rivers. And as the rivers become full, they fill up the ocean. That’s the fuel for the ocean, and that’s how it’s filled up. In this way, when the factor of associating with good people is fulfilled, it fulfills the factor of listening to the true teaching. When the factor of listening to the true teaching is fulfilled, it fulfills the factor of faith … proper attention … mindfulness and situational awareness … sense restraint …the three kinds of good conduct … the four kinds of mindfulness meditation … the seven awakening factors. When the seven awakening factors are fulfilled, they fulfill knowledge and freedom. That’s the fuel for knowledge and freedom, and that’s how it’s fulfilled.”
English translation by Bhikkhu Bodhi
“Bhikkhus, it is said: ‘A first point of craving for existence, bhikkhus, is not seen such that before this there was no craving for existence and afterward it came into being.’ Still, craving for existence is seen to have a specific condition.
“I say, bhikkhus, that craving for existence has a nutriment; it is not without nutriment. And what is the nutriment for craving for existence? It should be said: ignorance. Ignorance, too, I say, has a nutriment; it is not without nutriment. And what is the nutriment for ignorance? It should be said: the five hindrances … as in 10:61 … And what is the nutriment for not hearing the good Dhamma? It should be said: not associating with good persons.
“Thus not associating with good persons, becoming full, fills up not hearing the good Dhamma…. The five hindrances, becoming full, fill up ignorance. Ignorance, becoming full, fills up craving for existence. Thus there is nutriment for craving for existence, and in this way it becomes full.
“Just as, when it is raining and the rain pours down in thick droplets on a mountaintop, the water flows down along the slope … … and the rivers, becoming full, fill up the great ocean; thus there is nutriment for the great ocean, and in this way it becomes full. So too, not associating with good persons, becoming full, fills up not hearing the good Dhamma … and ignorance, becoming full, fills up craving for existence. Thus there is nutriment for craving for existence, and in this way it becomes full.
“I say, bhikkhus, that (1) true knowledge and liberation have a nutriment; they are not without nutriment. And what is the nutriment for true knowledge and liberation? It should be said: (2) the seven factors of enlightenment…. Hearing the good Dhamma, too, I say, has a nutriment; it is not without nutriment. And what is the nutriment for hearing the good Dhamma? It should be said: (10) associating with good persons.
“Thus associating with good persons, becoming full, fills up hearing the good Dhamma…. The seven factors of enlightenment, becoming full, fill up true knowledge and liberation. Thus there is nutriment for true knowledge and liberation, and in this way they become full.
“Just as, when it is raining and the rain pours down in thick droplets on a mountain top, the water flows down along the slope … and the rivers, becoming full, fill up the great ocean; thus there is nutriment for the great ocean, and in this way it becomes full. So too, associating with good persons, becoming full, fills up hearing the good Dhamma…. The seven factors of enlightenment, becoming full, fill up true knowledge and liberation. Thus there is nutriment for true knowledge and liberation, and in this way they become full.”
