ลักษณะของผู้มีอุปการะมาก (๒)
ภิกษุทั้งหลาย บุคคล ๓ จำพวกเหล่านี้ เป็นผู้มีอุปการะมากแก่บุคคล ๓ จำพวกอะไรบ้าง คือ
ภิกษุทั้งหลาย บุคคลอาศัยบุคคลใดแล้ว เป็นผู้ถึงพระพุทธเจ้าว่าเป็นสรณะ เป็นผู้ถึงพระธรรมว่าเป็นสรณะ เป็นผู้ถึงพระสงฆ์ว่าเป็นสรณะ ภิกษุทั้งหลาย บุคคลนี้เป็นผู้มีอุปการะมากแก่บุคคลนี้.
ภิกษุทั้งหลาย อีกประการหนึ่ง บุคคลอาศัยบุคคลใดแล้ว ย่อมรู้ชัดตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ นี้ทุกขสมุทัย นี้ทุกขนิโรธ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา ภิกษุทั้งหลาย บุคคลนี้เป็นผู้มีอุปการะมากแก่บุคคลนี้.
ภิกษุทั้งหลาย อีกประการหนึ่ง บุคคลอาศัยบุคคลใดแล้ว ทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุตติ ปัญญาวิมุตติ อันหาอาสวะมิได้ เพราะอาสวะทั้งหลายสิ้นไป ด้วยปัญญาอันยิ่งเองในปัจจุบันเข้าถึงอยู่ ภิกษุทั้งหลาย บุคคลนี้เป็นผู้มีอุปการะมากแก่บุคคลผู้นี้.
ภิกษุทั้งหลาย บุคคล ๓ จำพวกเหล่านี้แล เป็นผู้มีอุปการะมากแก่บุคคล.
ภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวว่า ไม่มีบุคคลอื่นนอกจากบุคคล ๓ จำพวกเหล่านี้ ซึ่งเป็นผู้มีอุปการะมากแก่บุคคลนี้ ภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวว่า การที่บุคคลนี้ทำการตอบแทนแก่บุคคล ๓ จำพวกเหล่านี้ด้วยดี ไม่ใช่จะทำได้โดยง่าย คือ ด้วยการอภิวาท การลุกรับ การกราบไหว้ การทำสามีจิกรรม การถวายจีวร บิณฑบาต เสนาสนะ และคิลานปัจจัยเภสัชบริขาร (ยากับอุปกรณ์ที่ใช้ในการรักษาโรค).
-บาลี ติก.อํ. 20/155/463.
https://84000.org/tipitaka/pali/?20//155,
https://etipitaka.com/read/pali/20/155
English translation by Bhikkhu Sujato
“Mendicants, these three people are very helpful to another. What three?
The person who has enabled you to go for refuge to the Buddha, the teaching, and the Saṅgha. This person is very helpful to another.
Furthermore, the person who has enabled you to truly understand: ‘This is suffering’ … ‘This is the origin of suffering’ … ‘This is the cessation of suffering’ … ‘This is the practice that leads to the cessation of suffering’. This person is very helpful to another.
Furthermore, the person who has enabled you to realize the undefiled freedom of heart and freedom by wisdom in this very life, and live having realized it with your own insight due to the ending of defilements. This person is very helpful to another.
These are the three people who are very helpful to another person.
And I say that there is no-one more helpful to another than these three people. And I also say that it’s not easy to repay these three people by bowing down to them, rising up for them, greeting them with joined palms, and observing proper etiquette for them; or by providing them with robes, almsfood, lodgings, and medicines and supplies for the sick.”
English translation by Bhikkhu Bodhi
“Bhikkhus, these three persons are helpful to another person. What three?
(1) “The person through whom another has gone for refuge to the Buddha, the Dhamma, and the Saṅgha. This person is helpful to the other person.
(2) “Again, the person through whom another comes to understand as it really is: ‘This is suffering,’ and ‘This is the origin of suffering,’ and ‘This is the cessation of suffering,’ and ‘This is the way leading to the cessation of suffering.’ This person is helpful to the other person.
(3) “Again, the person through whom, with the destruction of the taints, another realizes for himself with direct knowledge, in this very life, the taintless liberation of mind, liberation by wisdom, and having entered upon it, dwells in it. This person is helpful to the other person.
“These three persons are helpful to another person.
“I say, bhikkhus, that there is no one more helpful to another person than these three persons. I say, too, that it is not easy to repay these three persons by paying homage to them, by rising up for them, by reverential salutation, by proper conduct, and by presenting them with robes, almsfood, lodging, and medicines and provisions for the sick.”
