เหตุให้เป็นผู้เสื่อมจากกุศลธรรม
สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่วิหารชื่อโปกขรณีย์ ใกล้หมู่บ้านสามคาม แคว้นสักกะ ครั้งนั้น เมื่อปฐมยามผ่านไป เทวดาตนหนึ่ง มีวรรณะงามยิ่งนัก ยังโปกขรณีย์วิหารทั้งสิ้นให้สว่างไสว แล้วเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคยังที่ประทับ ถวายอภิวาทแล้วยืนอยู่ในที่สมควร.
ครั้นแล้วได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคว่า ภันเต ธรรม ๓ ประการเหล่านี้ ย่อมเป็นไปเพื่อความเสื่อมแก่ภิกษุ ธรรม ๓ ประการอะไรบ้าง คือ
๑) ความเป็นผู้ยินดีในการทำงาน
๒) ความเป็นผู้ยินดีในการพูดคุย
๓) ความเป็นผู้ยินดีในการหลับ
ภันเต ธรรม ๓ ประการเหล่านี้แล ย่อมเป็นไปเพื่อความเสื่อมแก่ภิกษุ
เทวดาตนนั้นได้กล่าวคำนี้แล้ว พระศาสดาทรงพอพระทัย ครั้งนั้น เทวดาตนนั้นทราบว่า พระศาสดาของเราทรงพอพระทัย จึงถวายอภิวาทพระผู้มีพระภาค ทำประทักษิณแล้วหายไป ณ ที่นั้น.
ครั้งนั้น เมื่อราตรีนั้นผ่านไป พระผู้มีพระภาคได้ตรัสกะภิกษุทั้งหลายว่า ภิกษุทั้งหลาย เมื่อคืนนี้ เมื่อปฐมยามผ่านไป เทวดาตนหนึ่ง มีวรรณะงามยิ่งนัก ยังโปกขรณีย์วิหารทั้งสิ้นให้สว่างไสว แล้วเข้ามาหาเราถึงที่อยู่ อภิวาทเราแล้วยืนอยู่ในที่สมควร ครั้นแล้ว ได้กล่าวกะเราว่า ภันเต ธรรม ๓ ประการเหล่านี้ ย่อมเป็นไปเพื่อความเสื่อมแก่ภิกษุ ธรรม ๓ ประการอะไรบ้าง คือ
๑) ความเป็นผู้ยินดีในการทำงาน
๒) ความเป็นผู้ยินดีในการพูดคุย
๓) ความเป็นผู้ยินดีในการหลับ
ภันเต ธรรม ๓ ประการเหล่านี้แล ย่อมเป็นไปเพื่อความเสื่อมแก่ภิกษุ.
ครั้นเทวดาตนนั้นได้กล่าวคำนี้แล้ว ได้อภิวาทเรา ทำประทักษิณแล้วได้หายไป ณ ที่นั้น ภิกษุทั้งหลาย มิใช่ลาภของเธอทั้งหลาย เธอทั้งหลายได้ไม่ดีแล้ว ด้วยข้อที่เธอทั้งหลายเสื่อมจากกุศลธรรม แม้เทวดาก็รู้ในข้อนั้น ภิกษุทั้งหลาย เราจักแสดงธรรมเป็นที่ตั้งแห่งความเสื่อม ๓ ประการข้ออื่นอีกแก่เธอทั้งหลาย พวกเธอจงฟัง จงใส่ใจให้ดี เราจักกล่าว.
ภิกษุทั้งหลาย ก็ธรรมอันเป็นที่ตั้งแห่งความเสื่อม ๓ ประการอะไรบ้าง คือ
๑) ความเป็นผู้ยินดีในการคลุกคลีด้วยหมู่คณะ
๒) ความเป็นผู้ว่ายาก
๓) ความเป็นผู้มีมิตรชั่ว
ภิกษุทั้งหลาย ธรรม ๓ ประการเหล่านี้แล เป็นที่ตั้งแห่งความเสื่อม
ภิกษุทั้งหลาย ชนเหล่าใดเหล่าหนึ่งในกาลอันเป็นอดีต ซึ่งเสื่อมแล้วจากกุศลธรรม ชนเหล่านั้นทั้งหมด ก็เสื่อมแล้วจากกุศลธรรมเพราะธรรม ๖ ประการเหล่านี้ ชนเหล่าใดเหล่าหนึ่งในกาลอันเป็นอนาคต จักเสื่อมจากกุศลธรรม ชนเหล่านั้นทั้งหมด ก็จักเสื่อมจากกุศลธรรมเพราะธรรม ๖ ประการเหล่านี้ และชนเหล่าใดเหล่าหนึ่งในกาลอันเป็นปัจจุบัน ย่อมเสื่อมจากกุศลธรรม ชนเหล่านั้นทั้งหมด ก็ย่อมเสื่อมจากกุศลธรรมเพราะธรรม ๖ ประการเหล่านี้ ดังนี้.
-บาลี ฉกฺก. อํ. 22/344/292.
https://84000.org/tipitaka/pali/?22//344,
https://etipitaka.com/read/pali/22/344/
English translation by Bhikkhu Sujato
At one time the Buddha was staying among the Sakyans near the little village of Sāma, by a lotus pond.
Then, late at night, a glorious deity, lighting up the entire lotus pond, went up to the Buddha, bowed, stood to one side, and said to him, “Sir, three qualities lead to the decline of a mendicant. What three? Relishing work, talk, and sleep. These three qualities lead to the decline of a mendicant.”
That’s what that deity said, and the teacher approved. Then that deity, knowing that the teacher approved, bowed, and respectfully circled the Buddha, keeping him on his right, before vanishing right there.
Then, when the night had passed, the Buddha told the mendicants all that had happened, adding:
“It’s unfortunate for those of you who even the deities know are declining in skillful qualities. I will teach you three more qualities that lead to decline. Listen and pay close attention, I will speak.”
“Yes, sir,” they replied. The Buddha said this:
“And what, mendicants, are three qualities that lead to decline? Enjoyment of company, being hard to admonish, and having bad friends. These three qualities lead to decline.
Whether in the past, future, or present, all those who decline in skillful qualities do so because of these six qualities.”
