Persons who never be content with skillful qualities, and never stop trying.
English translation by Bhikkhu Sujato
“Mendicants, I have learned these two things for myself—to never be content with skillful qualities, and to never stop trying.
I never stopped trying, thinking: ‘Gladly, let only skin, sinews, and bones remain! Let the flesh and blood waste away in my body! I will not stop trying until I have achieved what is possible by human strength, energy, and vigor.’
It was by diligence that I achieved awakening, and by diligence that I achieved the supreme sanctuary.
If you too never stop trying, thinking: ‘Gladly, let only skin, sinews, and bones remain! Let the flesh and blood waste away in my body! I will not stop trying until I have achieved what is possible by human strength, energy, and vigor.’ You will soon realize the supreme culmination of the spiritual path in this very life. You will live having achieved with your own insight the goal for which gentlemen rightly go forth from the lay life to homelessness.
So you should train like this: ‘We will never stop trying, thinking: “Gladly, let only skin, sinews, and bones remain! Let the flesh and blood waste away in my body! I will not stop trying until I have achieved what is possible by human strength, energy, and vigor.”’ That’s how you should train.”
English translation by Ṭhānissaro Bhikkhu
“Monks, I have known two qualities through experience: discontent with regard to skillful qualities1 and unrelenting exertion. Relentlessly I exerted myself, (thinking,) ‘Gladly would I let the flesh & blood in my body dry up, leaving just the skin, tendons, & bones, but if I have not attained what can be reached through manly firmness, manly persistence, manly striving, there will be no relaxing my persistence.’ From this heedfulness of mine was attained awakening. From this heedfulness of mine was attained the unexcelled freedom from bondage.
“You, too, monks, should relentlessly exert yourselves, (thinking,) ‘Gladly would we let the flesh & blood in our bodies dry up, leaving just the skin, tendons, & bones, but if we have not attained what can be reached through manly firmness, manly persistence, manly striving, there will be no relaxing our persistence.’ You, too, in no long time will enter & remain in the supreme goal of the holy life for which clansmen rightly go forth from home into homelessness, directly knowing & realizing it for yourselves in the here & now.
“Thus you should train yourselves: ‘We will relentlessly exert ourselves, (thinking,) “Gladly would we let the flesh & blood in our bodies dry up, leaving just the skin, tendons, & bones, but if we have not attained what can be reached through manly firmness, manly persistence, manly striving, there will be no relaxing our persistence.”’ That’s how you should train yourselves.”
Note
1. In other words, not allowing oneself to rest content merely with the skillful qualities developed on the path. In the Buddha’s biography, this point is illustrated by his refusal to rest content with the formless absorptions he mastered under his first two teachers. See MN 36. Contentment, of course, is a virtue on the path, but as AN 4:28 shows, it is a quality to be developed around the material requisites of life. As this discourse shows, it is not to be applies to mental qualities. MN 2 makes a similar point: One should endure pains and harsh words, but should not endure the presence of unskillful states in the mind.
ภิกษุทั้งหลาย เรารู้ทั่วถึงธรรม ๒ อย่าง ๒ อย่างอะไรบ้าง คือ ความเป็นผู้ไม่สันโดษในกุศลธรรม และความเป็นผู้ไม่ท้อถอยในการทำความเพียร.
ภิกษุทั้งหลาย เราย่อมตั้งไว้ซึ่งความเพียรอันไม่ถอยกลับ ด้วยการตั้งจิตว่า หนัง เอ็น กระดูก จักเหลืออยู่ เนื้อและเลือดในสรีระจักเหือดแห้งไปก็ตามที ประโยชน์ใด อันบุคคลจะพึงบรรลุได้ด้วยกำลัง ด้วยความเพียร ด้วยความบากบั่นของบุรุษ หากยังไม่บรรลุประโยชน์นั้นแล้ว จักหยุดความเพียรเสียเป็นไม่มี ดังนี้ ภิกษุทั้งหลาย การตรัสรู้เป็นสิ่งที่เรานั้นได้บรรลุแล้วด้วยความไม่ประมาท ธรรมอันเป็นแดนเกษมจากโยคะอันยอดเยี่ยม ก็เป็นสิ่งที่เรานั้นได้บรรลุแล้วด้วยความไม่ประมาท.
ภิกษุทั้งหลาย ถ้าแม้เธอทั้งหลายจะพึงตั้งไว้ซึ่งความเพียรอันไม่ถอยกลับ ด้วยการตั้งจิตว่า หนัง เอ็น กระดูก จักเหลืออยู่ เนื้อและเลือดในสรีระจักเหือดแห้งไปก็ตามที ประโยชน์ใด อันบุคคลจะพึงบรรลุได้ด้วยกำลัง ด้วยความเพียร ด้วยความบากบั่นของบุรุษ หากยังไม่บรรลุประโยชน์นั้นแล้ว จักหยุดความเพียรเสียเป็นไม่มี ดังนี้ ภิกษุทั้งหลาย แม้เธอทั้งหลายก็จักทำให้แจ้ง ซึ่งที่สุดแห่งพรหมจรรย์อันยอดเยี่ยม อันเป็นที่ต้องการของกุลบุตรทั้งหลายผู้ออกจากเรือนบวชเป็นบรรพชิต ด้วยปัญญาอันยิ่งเองในปัจจุบันเข้าถึงอยู่ ได้ต่อกาลไม่นานเลย.
ภิกษุทั้งหลาย เพราะเหตุนั้นแล เธอทั้งหลายพึงศึกษาอย่างนี้ว่า เราจักตั้งไว้ซึ่งความเพียรอันไม่ถอยกลับ ด้วยการตั้งจิตว่า หนัง เอ็น กระดูก จักเหลืออยู่ เนื้อและเลือดในสรีระจักเหือดแห้งไปก็ตามที ประโยชน์ใด อันบุคคลจะพึงบรรลุได้ด้วยกำลัง ด้วยความเพียร ด้วยความบากบั่นของบุรุษ หากยังไม่บรรลุประโยชน์นั้นแล้ว จักหยุดความเพียรเสียเป็นไม่มี ดังนี้ ภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายพึงศึกษาอย่างนี้แล.
-บาลี ทุก. อํ. 20/64/251.
https://84000.org/tipitaka/pali/?20//64
https://etipitaka.com/read/pali/20/64
