อายตนะ ๖ เป็นอนัตตา

ภิกษุทั้งหลาย ที่สุดเบื้องต้นของอวิชชาย่อมไม่ปรากฏ ก่อนแต่นี้อวิชชาไม่ได้มี แต่ว่าอวิชชาพึ่งมีในภายหลัง ภิกษุทั้งหลาย เพราะเหตุนั้น เราจึงกล่าวคำนี้อย่างนี้ว่า ก็เมื่อเป็นเช่นนั้น อวิชชาย่อมปรากฏเพราะมีสิ่งนี้เป็นปัจจัย. ภิกษุทั้งหลาย เราย่อมกล่าวอวิชชาว่ามีอาหาร มิได้กล่าวว่าไม่มีอาหาร ก็อะไรเป็นอาหารของอวิชชา  ควรกล่าวว่า... read more

… อานนท์ บัดนี้ เรามีสติสัมปชัญญะ ปลงอายุสังขารแล้ว ณ ปาวาลเจดีย์นี้. เมื่อพระผู้มีพระภาคตรัสอย่างนี้แล้ว ท่านพระอานนท์ได้ทูลว่า ภันเต ขอพระผู้มีพระภาคจงทรงดำรงอยู่ตลอดกัป ขอพระสุคตจงทรงดำรงอยู่ตลอดกัป เพื่อประโยชน์แก่มหาชน... read more

ภิกษุทั้งหลาย กุสีตวัตถุ (เหตุของความเกียจคร้าน) ๘ ประการเหล่านี้ ๘ ประการอะไรบ้าง คือ ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในกรณีนี้ การงานที่จะต้องทำมีอยู่ เธอมีความคิดอย่างนี้ว่า เราจะต้องทำการงาน ก็เมื่อเราทำการงานอยู่... read more

ครั้งนั้น เมื่อปฐมยามผ่านไปแล้ว เทวบุตรนามว่าตายนะ ผู้เป็นเจ้าลัทธิมาแต่ก่อน มีวรรณอันงามยิ่งนัก ทำวิหารเชตวันทั้งสิ้นให้สว่าง ได้เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคยังที่ประทับ ครั้นแล้ว ก็อภิวาทพระผู้มีพระภาค และได้ยืนอยู่นที่สมควร ตายนเทวบุตรเมื่อยืนในที่สมควรแล้ว ได้กล่าวคาถาเหล่านี้ในสำนักของพระผู้มีพระภาคว่า ท่านจงพยายามตัดกระแสตัณหา... read more

ภิกษุทั้งหลาย เราจักแสดงธรรมปริยายชื่อนิพเพธิกปริยาย (ที่เป็นปริยายเป็นไปในส่วนแห่งการเจาะแทงกิเลส) แก่เธอทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงฟัง จงใส่ใจให้ดี เราจักกล่าว. ภิกษุเหล่านั้นทูลรับพระผู้มีพระภาคแล้ว พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ภิกษุทั้งหลาย ก็ธรรมปริยายที่ชื่อนิพเพธิกปริยาย เป็นอย่างไร คือ ภิกษุทั้งหลาย... read more

ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้เห็นภัยในอนาคต ๕ ประการเหล่านี้ ก็ควรที่จะเป็นผู้ไม่ประมาท มีความเพียร มีตนส่งไปแล้วในธรรมนั้น เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง ภัยในอนาคต ๕ ประการอะไรบ้าง... read more

ภิกษุทั้งหลาย มรณสติอันบุคคลเจริญแล้ว กระทำให้มากแล้ว ย่อมมีผลมาก มีอานิสงส์มาก หยั่งลงสู่อมตะ มีอมตะเป็นที่สุด. ภิกษุทั้งหลาย ก็มรณสติอันบุคคลเจริญแล้วอย่างไร กระทำให้มากแล้วอย่างไร จึงมีผลมาก มีอานิสงส์มาก หยั่งลงสู่อมตะ... read more

ภิกษุทั้งหลาย ปุถุชนผู้ไม่ได้สดับ ย่อมได้รับสุขเวทนาบ้าง ทุกขเวทนาบ้าง อทุกขมสุขเวทนาบ้าง แม้อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว ก็ย่อมได้รับสุขเวทนาบ้าง ทุกขเวทนาบ้าง อทุกขมสุขเวทนาบ้าง ภิกษุทั้งหลาย ในบรรดาชน ๒ จำพวกนั้น... read more

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่ภูเขาคิชฌกูฏ เขตนครราชคฤห์ ครั้งนั้น ท้าวสักกะผู้เป็นจอมแห่งเทวดาทั้งหลาย ได้เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคยังที่ประทับ ถวายอภิวาทพระผู้มีพระภาคแล้ว ยืนอยู่ในที่สมควร ครั้นแล้วถามพระผู้มีพระภาคว่า ภันเต อะไรหนอเป็นเหตุ อะไรหนอเป็นปัจจัย ที่ทำให้สัตว์บางพวกในกรณีนี้ ไม่ปรินิพพาในปัจจุบัน (ทิฏฐธรรม)... read more

ภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการ แม้ฟังสัทธรรมอยู่ก็เป็นผู้ไม่ควรเพื่อก้าวลงสู่สัมมัตตนิยาม (ความแน่นอนในความถูกต้อง) ในกุศลธรรมทั้งหลาย ธรรม ๖ ประการอะไรบ้าง คือ เมื่อธรรมวินัยที่ตถาคตประกาศแล้ว อันบุคคลอื่นแสดงอยู่ ๑)... read more