สิ่งที่อาศัยกันเกิดขึ้น
ภิกษุทั้งหลาย เมื่อมือทั้งหลายมีอยู่ การจับและการวางก็ปรากฏ เมื่อเท้าทั้งหลายมีอยู่ การก้าวไปและการถอยกลับก็ปรากฏ เมื่อข้อทั้งหลายมีอยู่ การงอเข้าและการเหยียดออกก็ปรากฏ เมื่อท้องมีอยู่ ความหิวและความกระหายก็ปรากฏ ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้น เมื่อตามีอยู่ สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมเกิดขึ้น เพราะจักขุสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อหูมีอยู่ สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมเกิดขึ้น เพราะโสตสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อจมูกมีอยู่ สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมเกิดขึ้น เพราะฆานสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อลิ้นมีอยู่ สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมเกิดขึ้น เพราะชิวหาสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อกายมีอยู่ สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมเกิดขึ้น เพราะกายสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อใจมีอยู่ สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมเกิดขึ้น เพราะมโนสัมผัสเป็นปัจจัย.
ภิกษุทั้งหลาย เมื่อมือทั้งหลายไม่มี การจับและการวางก็ไม่ปรากฏ เมื่อเท้าทั้งหลายไม่มี การก้าวไปและการถอยกลับก็ไม่ปรากฏ เมื่อข้อทั้งหลายไม่มี การงอเข้าและการเหยียดออกก็ไม่ปรากฏ เมื่อท้องไม่มี ความหิวและความกระหายก็ไม่ปรากฏ ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้น เมื่อตาไม่มี สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมไม่เกิดขึ้น เพราะจักขุสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อหูไม่มี สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมไม่เกิดขึ้น เพราะโสตสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อจมูกไม่มี สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมไม่เกิดขึ้น เพราะฆานสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อลิ้นไม่มี สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมไม่เกิดขึ้น เพราะชิวหาสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อกายไม่มี สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมไม่เกิดขึ้น เพราะกายสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อใจไม่มี สุขและทุกข์อันเป็นภายใน ย่อมไม่เกิดขึ้น เพราะมโนสัมผัสเป็นปัจจัย.
… … … … …
ภิกษุทั้งหลาย เมื่อมือทั้งหลายมี การจับและการวางก็มี เมื่อเท้าทั้งหลายมี การก้าวไปและการถอยกลับก็มี เมื่อข้อทั้งหลายมี การงอเข้าและการเหยียดออกก็มี เมื่อท้องมี ความหิวและความกระหายก็มี ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้น เมื่อตามีอยู่ สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมเกิดขึ้น เพราะจักขุสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อหูมีอยู่ สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมเกิดขึ้น เพราะโสตสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อจมูกมีอยู่ สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมเกิดขึ้น เพราะฆานสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อลิ้นมีอยู่ สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมเกิดขึ้น เพราะชิวหาสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อกายมีอยู่ สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมเกิดขึ้น เพราะกายสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อใจมีอยู่ สุขและทุกข์อันเป็นภายในย่อมเกิดขึ้น เพราะมโนสัมผัสเป็นปัจจัย.
ภิกษุทั้งหลาย เมื่อมือทั้งหลายไม่มี การจับและการวางก็ไม่มี เมื่อเท้าทั้งหลายไม่มี การก้าวไปและการถอยกลับก็ไม่มี เมื่อข้อทั้งหลายไม่มี การงอเข้าและการเหยียดออกก็ไม่มี เมื่อท้องไม่มี ความหิวและความกระหายก็ไม่มี ภิกษุทั้งหลาย ฉันใดก็ฉันนั้น เมื่อตาไม่มี สุขและทุกข์อันเป็นภายในก็ไม่เกิดขึ้น เพราะจักขุสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อหูไม่มี สุขและทุกข์อันเป็นภายในก็ไม่เกิดขึ้น เพราะโสตสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อจมูกไม่มี สุขและทุกข์อันเป็นภายในก็ไม่เกิดขึ้น เพราะฆานสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อลิ้นไม่มี สุขและทุกข์อันเป็นภายในก็ไม่เกิดขึ้น เพราะชิวหาสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อกายไม่มี สุขและทุกข์อันเป็นภายในก็ไม่เกิดขึ้น เพราะกายสัมผัสเป็นปัจจัย เมื่อใจไม่มี สุขและทุกข์อันเป็นภายในก็ไม่เกิดขึ้น เพราะมโนสัมผัสเป็นปัจจัย.
-บาลี สฬา. สํ. 18/214/305.
https://84000.org/tipitaka/pali/?18//214,
https://etipitaka.com/read/pali/18/214
English translation by Bhikkhu Sujato
“Mendicants, when there are hands, picking up and putting down are found. When there are feet, coming and going are found. When there are joints, contracting and extending are found. When there’s a belly, hunger and thirst are found.
In the same way, when there’s an eye, pleasure and pain arise internally conditioned by eye contact. When there’s an ear … nose … tongue … body … mind, pleasure and pain arise internally conditioned by mind contact.
When there are no hands, picking up and putting down aren’t found. When there are no feet, coming and going aren’t found. When there are no joints, contracting and extending aren’t found. When there’s no belly, hunger and thirst aren’t found.
In the same way, when there’s no eye, pleasure and pain don’t arise internally conditioned by eye contact. When there’s no ear … nose … tongue … body … mind, pleasure and pain don’t arise internally conditioned by mind contact.”
English translation by Bhikkhu Bodhi
“Bhikkhus, when there are hands, picking up and putting down are discerned. When there are feet, coming and going are discerned. When there are limbs, bending and stretching are discerned. When there is the belly, hunger and thirst are discerned.
“So too, bhikkhus, when there is the eye, pleasure and pain arise internally with eye-contact as condition. When there is the ear, pleasure and pain arise internally with ear-contact as condition…. When there is the mind, pleasure and pain arise internally with mind-contact as condition.
“When, bhikkhus, there are no hands, picking up and putting down are not discerned. When there are no feet, coming and going are not discerned. When there are no limbs, bending and stretching are not discerned. When there is no belly, hunger and thirst are not discerned.
“So too, bhikkhus, when there is no eye, no pleasure and pain arise internally with eye-contact as condition. When there is no ear, no pleasure and pain arise internally with ear-contact as condition…. When there is no mind, no pleasure and pain arise internally with mind-contact as condition.”
… … … … …
English translation by Bhikkhu Sujato
“Mendicants, when there are hands, there’s picking up and putting down. When there are feet, there’s coming and going. When there are joints, there’s contracting and extending. When there’s a belly, there’s hunger and thirst.
In the same way, when there’s an eye, pleasure and pain arise internally conditioned by eye contact. When there’s an ear … nose … tongue … body … mind, pleasure and pain arise internally conditioned by mind contact.
When there are no hands, there’s no picking up and putting down. When there are no feet, there’s no coming and going. When there are no joints, there’s no contracting and extending. When there’s no belly, there’s no hunger and thirst.
In the same way, when there’s no eye, pleasure and pain don’t arise internally conditioned by eye contact. When there’s no ear … nose … tongue … body … mind, pleasure and pain don’t arise internally conditioned by mind contact.”
English translation by Bhikkhu Bodhi
“Bhikkhus, when there are hands, there is picking up and putting down….
“So too, bhikkhus, when there is the eye, pleasure and pain arise internally with eye-contact as condition…. When there is the mind, pleasure and pain arise internally with mind-contact as condition.
“When, bhikkhus, there are no hands, there is no picking up and putting down….
“So too, bhikkhus, when there is no eye … no mind, no pleasure and pain arise internally with mind-contact as condition.”
