หลักพิจารณาว่าเป็นธรรมเป็นวินัยหรือไม่ (๑)
ครั้งนั้น ท่านพระอุบาลีเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคยังที่ประทับ ถวายอภิวาทแล้วนั่งในที่สมควร ครั้นแล้วได้ทูลว่า
สาธุ ภันเต ขอพระผู้มีพระภาคโปรดแสดงธรรมโดยย่อแก่ข้าพระองค์ เมื่อข้าพระองค์ได้ฟังแล้ว จะพึงเป็นผู้หลีกออกจากหมู่ไปอยู่ผู้เดียว เป็นผู้ไม่ประมาท มีความเพียร มีตนส่งไปแล้วในธรรมนั้นอยู่เถิด.
อุบาลี เธอรู้ธรรมเหล่าใดว่า ธรรมเหล่านี้ ไม่เป็นไปเพื่อความเบื่อหน่าย ไม่เป็นไปเพื่อความคลายกำหนัด ไม่เป็นไปเพื่อความดับ ไม่เป็นไปเพื่อความสงบระงับ ไม่เป็นไปเพื่อความรู้ยิ่ง ไม่เป็นไปเพื่อความรู้พร้อม ไม่เป็นไปเพื่อนิพพาน โดยส่วนเดียว อุบาลี เธอพึงทรงจำธรรมเหล่านั้นไว้ให้ดีว่า นี้ไม่ใช่ธรรม นี้ไม่ใช่วินัย นี้ไม่เป็นคำสอนของศาสดา.
อุบาลี เธอรู้ธรรมเหล่าใดว่า ธรรมเหล่านี้ เป็นไปเพื่อความเบื่อหน่าย เป็นไปเพื่อความคลายกำหนัด เป็นไปเพื่อความดับ เป็นไปเพื่อความสงบระงับ เป็นไปเพื่อความรู้ยิ่ง เป็นไปเพื่อความรู้พร้อม เป็นไปเพื่อนิพพาน โดยส่วนเดียว อุบาลี เธอพึงทรงจำธรรมเหล่านั้นไว้ให้ดีว่า นี้เป็นธรรม นี้เป็นวินัย นี้เป็นคำสอนของศาสดา.
-บาลี สตฺตก. อํ. 23/145/80..
https://84000.org/tipitaka/pali/?23//145,
https://etipitaka.com/read/pali/23/145/
English translation by Bhikkhu Sujato
Then Venerable Upāli went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and said to him:
“Sir, may the Buddha please teach me Dhamma in brief. When I’ve heard it, I’ll live alone, withdrawn, diligent, keen, and resolute.”
“Upāli, you might know that certain things don’t lead solely to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and extinguishment. You should definitely bear in mind that such things are not the teaching, not the training, and not the Teacher’s instructions. You might know that certain things do lead solely to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and extinguishment. You should definitely bear in mind that such things are the teaching, the training, and the Teacher’s instructions.”
English translation by Thanissaro Bhikkhu
Then Ven. Upali went to the Blessed One and, on arrival, having bowed down to him, sat to one side. As he was sitting there he said to the Blessed One: “It would be good, lord, if the Blessed One would teach me the Dhamma in brief such that, having heard the Dhamma from the Blessed One, I might dwell alone, secluded, heedful, ardent, & resolute.”
“Upali, the qualities of which you may know, ‘These qualities do not lead to utter disenchantment, to dispassion, to cessation, to calm, to direct knowledge, to self-awakening, nor to Unbinding’: You may categorically hold, ‘This is not the Dhamma, this is not the Vinaya, this is not the Teacher’s instruction.’
“As for the qualities of which you may know, ‘These qualities lead to utter disenchantment, to dispassion, to cessation, to calm, to direct knowledge, to self-awakening, to Unbinding’: You may categorically hold, ‘This is the Dhamma, this is the Vinaya, this is the Teacher’s instruction.’”
