How to answer the question of the Realized One.
English translation by Bhikkhu Sujato
… If a question about the past is untrue, false, and pointless, the Realized One does not reply.
If a question about the past is true and substantive, but pointless, he does not reply.
If a question about the past is true, substantive, and beneficial, he knows the right time to reply. And the Realized One replies to questions
(about the future or the present in the same way).
And so the Realized One has speech that’s well-timed, true, meaningful, in line with the teaching and training. That’s why he’s called the ‘Realized One’.
…จุนทะ แม้หากว่าสิ่งที่เป็นอดีต อันไม่จริง ไม่แท้ และไม่ประกอบด้วยประโยชน์ ตถาคตก็ไม่พยากรณ์ปัญหานั้น
จุนทะ แม้หากว่าสิ่งที่เป็นอดีต อันจริง อันแท้ แต่ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ ตถาคตก็ไม่พยากรณ์ปัญหานั้น
จุนทะ แม้หากว่าสิ่งที่เป็นอดีต อันจริง อันแท้ และประกอบด้วยประโยชน์ ตถาคตย่อมเป็นผู้รู้กาลที่เหมาะสมเพื่อจะพยากรณ์ปัญหานั้น
จุนทะ แม้หากว่าสิ่งที่เป็นอนาคต อันไม่จริง ไม่แท้ และไม่ประกอบด้วยประโยชน์ ตถาคตก็ไม่พยากรณ์ปัญหานั้น
จุนทะ แม้หากว่าสิ่งที่เป็นอนาคต อันจริง อันแท้ แต่ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ ตถาคตก็ไม่พยากรณ์ปัญหานั้น
จุนทะ แม้หากว่าสิ่งที่เป็นอนาคต อันจริง อันแท้ และประกอบด้วยประโยชน์ ตถาคตย่อมเป็นผู้รู้กาลที่เหมาะสมเพื่อจะพยากรณ์ปัญหานั้น
จุนทะ แม้หากว่าสิ่งที่เป็นปัจจุบัน อันไม่จริง ไม่แท้ และไม่ประกอบด้วยประโยชน์ ตถาคตก็ไม่พยากรณ์ปัญหานั้น
จุนทะ แม้หากว่าสิ่งที่เป็นปัจจุบัน อันจริง อันแท้ แต่ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ ตถาคตก็ไม่พยากรณ์ปัญหานั้น
จุนทะ แม้หากว่าสิ่งที่เป็นปัจจุบัน อันจริง อันแท้ และประกอบด้วยประโยชน์ ตถาคตย่อมเป็นผู้รู้กาลที่เหมาะสมเพื่อจะพยากรณ์ปัญหานั้น
จุนทะ ตถาคตเป็นกาลวาที (กล่าวตามกาล) เป็นสัจจวาที (กล่าวคำจริง) เป็นภูตวาที (กล่าวตามที่เป็นจริง) เป็นอัตถวาที (กล่าวเป็นประโยชน์) เป็นธรรมวาที (กล่าวโดยธรรม) เป็นวินยวาที (กล่าวโดยวินัย) ในธรรมทั้งหลายทั้งที่เป็นอดีต อนาคต และปัจจุบัน เพราะฉะนั้น ชาวโลกจึงเรียกว่าตถาคต ด้วยประการดังนี้.
-บาลี ปา. ที. 11/148/119.
https://84000.org/tipitaka/pali/?11//148
https://etipitaka.com/read/pali/11/148