Causes of laziness and causes of arousing energy.
English translation by Bhikkhu Sujato
“Mendicants, there are eight grounds for laziness. What eight?
Firstly, a mendicant has some work to do. They think: ‘I have some work to do. But while doing it my body will get tired. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized. This is the first ground for laziness.
Furthermore, a mendicant has done some work. They think: ‘I’ve done some work. But while working my body got tired. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized. This is the second ground for laziness.
Furthermore, a mendicant has to go on a journey. They think: ‘I have to go on a journey. But while walking my body will get tired. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized. This is the third ground for laziness.
Furthermore, a mendicant has gone on a journey. They think: ‘I’ve gone on a journey. But while walking my body got tired. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized. This is the fourth ground for laziness.
Furthermore, a mendicant has wandered for alms, but they didn’t get to fill up on as much food as they like, rough or fine. They think: ‘I’ve wandered for alms, but I didn’t get to fill up on as much food as I like, rough or fine. My body is tired and unfit for work. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy for achieving the unachieved, attaining the unattained, and realizing the unrealized. This is the fifth ground for laziness.
Furthermore, a mendicant has wandered for alms, and they got to fill up on as much food as they like, rough or fine. They think: ‘I’ve wandered for alms, and I got to fill up on as much food as I like, rough or fine. My body is heavy, unfit for work, like I’ve just eaten a load of beans. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy for achieving the unachieved, attaining the unattained, and realizing the unrealized. This is the sixth ground for laziness.
Furthermore, a mendicant feels a little sick. They think: ‘I feel a little sick. Lying down would be good for me. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy for achieving the unachieved, attaining the unattained, and realizing the unrealized. This is the seventh ground for laziness.
Furthermore, a mendicant has recently recovered from illness. They think: ‘I’ve recently recovered from illness. My body is weak and unfit for work. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized. This is the eighth ground for laziness. These are the eight grounds for laziness.
There are eight grounds for arousing energy. What eight? Firstly, a mendicant has some work to do. They think: ‘I have some work to do. While working it’s not easy to focus on the instructions of the Buddhas. I’d better preemptively rouse up energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized.’ They rouse energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized. This is the first ground for arousing energy.
Furthermore, a mendicant has done some work. They think: ‘I’ve done some work. While I was working I wasn’t able to focus on the instructions of the Buddhas. I’d better preemptively rouse up energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized.’ They rouse up energy … This is the second ground for arousing energy.
Furthermore, a mendicant has to go on a journey. They think: ‘I have to go on a journey. While walking it’s not easy to focus on the instructions of the Buddhas. I’d better preemptively rouse up energy …’ … This is the third ground for arousing energy.
Furthermore, a mendicant has gone on a journey. They think: ‘I’ve gone on a journey. While I was walking I wasn’t able to focus on the instructions of the Buddhas. I’d better preemptively rouse up energy …’ … This is the fourth ground for arousing energy.
Furthermore, a mendicant has wandered for alms, but they didn’t get to fill up on as much food as they like, rough or fine. They think: ‘I’ve wandered for alms, but I didn’t get to fill up on as much food as I like, rough or fine. My body is light and fit for work. I’d better preemptively rouse up energy …’ … This is the fifth ground for arousing energy.
Furthermore, a mendicant has wandered for alms, and they got to fill up on as much food as they like, rough or fine. They think: ‘I’ve wandered for alms, and I got to fill up on as much food as I like, rough or fine. My body is strong and fit for work. I’d better preemptively rouse up energy …’ … This is the sixth ground for arousing energy.
Furthermore, a mendicant feels a little sick. They think: ‘I feel a little sick. It’s possible this illness will worsen. I’d better preemptively rouse up energy …’ … This is the seventh ground for arousing energy.
Furthermore, a mendicant has recently recovered from illness. They think: ‘I’ve recently recovered from illness. It’s possible the illness will come back. I’d better preemptively rouse up energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized.’ They rouse energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized. This is the eighth ground for arousing energy.
These are the eight grounds for arousing energy.”
English translation by Thanissaro Bhikkhu
“Monks, there are these eight grounds for laziness. Which eight?
“There is the case where a monk has some work to do. The thought occurs to him: ‘I will have to do this work. But when I have done this work, my body will be tired. Why don’t I lie down?’ So he lies down. He doesn’t make an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized. This is the first ground for laziness.
“Then there is the case where a monk has done some work. The thought occurs to him: ‘I have done some work. Now that I have done work, my body is tired. Why don’t I lie down?’ So he lies down. He doesn’t make an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized. This is the second ground for laziness.
“Then there is the case where a monk has to go on a journey. The thought occurs to him: ‘I will have to go on this journey. But when I have gone on the journey, my body will be tired. Why don’t I lie down?’ So he lies down. He doesn’t make an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized. This is the third ground for laziness.
“Then there is the case where a monk has gone on a journey. The thought occurs to him: ‘I have gone on a journey. Now that I have gone on a journey, my body is tired. Why don’t I lie down?’ So he lies down. He doesn’t make an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized. This is the fourth ground for laziness.
“Then there is the case where a monk, having gone for alms in a village or town, does not get as much coarse or refined food as he would like for his fill. The thought occurs to him: ‘I, having gone for alms in a village or town, have not gotten as much coarse or refined food as I would like for my fill. This body of mine is tired & unsuitable for work. Why don’t I lie down?’ So he lies down. He doesn’t make an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized. This is the fifth ground for laziness.
“Then there is the case where a monk, having gone for alms in a village or town, gets as much coarse or refined food as he would like for his fill. The thought occurs to him: ‘I, having gone for alms in a village or town, have gotten as much coarse or refined food as I would like for my fill. This body of mine is heavy & unsuitable for work—stuffed with beans, as it were. Why don’t I lie down?’ So he lies down. He doesn’t make an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized. This is the sixth ground for laziness.
“Then there is the case where a monk comes down with a slight illness. The thought occurs to him: ‘I have come down with a slight illness. There’s a need to lie down.’ So he lies down. He doesn’t make an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized. This is the seventh ground for laziness.
“Then there is the case where a monk has recovered from his illness, not long after his recovery. The thought occurs to him: ‘I have recovered from my illness. It’s not long after my recovery. This body of mine is weak & unsuitable for work. Why don’t I lie down?’ So he lies down. He doesn’t make an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized. This is the eighth ground for laziness.
“These are the eight grounds for laziness.
“There are these eight grounds for the arousal of energy. Which eight?
“There is the case where a monk has some work to do. The thought occurs to him: ‘I will have to do this work. But when I am doing this work, it will not be easy to attend to the Buddha’s message. Why don’t I make an effort beforehand for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized?’ So he makes an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized. This is the first ground for the arousal of energy.
“Then there is the case where a monk has done some work. The thought occurs to him: ‘I have done some work. While I was doing work, I couldn’t attend to the Buddha’s message. Why don’t I make an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized?’ So he makes an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized. This is the second ground for the arousal of energy.
“Then there is the case where a monk has to go on a journey. The thought occurs to him: ‘I will have to go on this journey. But when I am going on the journey, it will not be easy to attend to the Buddha’s message. Why don’t I make an effort beforehand for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized?’ So he makes an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized. This is the third ground for the arousal of energy.
“Then there is the case where a monk has gone on a journey. The thought occurs to him: ‘I have gone on a journey. While I was going on the journey, I couldn’t attend to the Buddha’s message. Why don’t I make an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized?’ So he makes an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized. This is the fourth ground for the arousal of energy.
“Then there is the case where a monk, having gone for alms in a village or town, does not get as much coarse or refined food as he would like for his fill. The thought occurs to him: ‘I, having gone for alms in a village or town, have not gotten as much coarse or refined food as I would like for my fill. This body of mine is light & suitable for work. Why don’t I make an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized?’ So he makes an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized. This is the fifth ground for the arousal of energy.
“Then there is the case where a monk, having gone for alms in a village or town, gets as much coarse or refined food as he would like for his fill. The thought occurs to him: ‘I, having gone for alms in a village or town, have gotten as much coarse or refined food as I would like for my fill. This body of mine is light1 & suitable for work. Why don’t I make an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized?’ So he makes an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized. This is the sixth ground for the arousal of energy.
“Then there is the case where a monk comes down with a slight illness. The thought occurs to him: ‘I have come down with a slight illness. Now, there’s the possibility that it could get worse. Why don’t I make an effort beforehand for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized?’ So he makes an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized. This is the seventh ground for the arousal of energy.
“Then there is the case where a monk has recovered from his illness, not long after his recovery. The thought occurs to him: ‘I have recovered from my illness. It’s not long after my recovery. Now, there’s the possibility that the illness could come back. Why don’t I make an effort beforehand for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized?’ So he makes an effort for the attaining of the as-yet-unattained, the reaching of the as-yet-unreached, the realization of the as-yet-unrealized. This is the eighth ground for the arousal of energy.
“These are the eight grounds for the arousal of energy.”
Note
1. Reading lahuko with the Thai edition. The Burmese and Sri Lankan editions read /balavā, strong. Both readings are tenable, the Thai in the sense that the monk has the good sense not to stuff himself with food even though he has received plenty.
ภิกษุทั้งหลาย กุสีตวัตถุ (เหตุของความเกียจคร้าน) ๘ ประการเหล่านี้ ๘ ประการอะไรบ้าง คือ
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในกรณีนี้ การงานที่จะต้องทำมีอยู่ เธอมีความคิดอย่างนี้ว่า เราจะต้องทำการงาน ก็เมื่อเราทำการงานอยู่ กายก็จะลำบาก เอาเถิด เราจะนอน เธอก็นอนเสีย ไม่ปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง ภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นกุสีตวัตถุประการที่ ๑.
ภิกษุทั้งหลาย อีกประการหนึ่ง ภิกษุทำการงานเสร็จแล้ว เธอมีความคิดอย่างนี้ว่า เราได้ทำการงานเสร็จแล้ว ก็เมื่อเราทำการงานอยู่ กายก็ลำบากแล้ว เอาเถิด เราจะนอน เธอก็นอนเสีย ไม่ปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง นี้เป็นกุสีตวัตถุประการที่ ๒.
ภิกษุทั้งหลาย อีกประการหนึ่ง หนทางที่จะต้องเดินทางมีอยู่ เธอมีความคิดอย่างนี้ว่า เราจะต้องเดินทาง ก็เมื่อเราเดินทางอยู่ กายก็จะลำบาก เอาเถิด เราจะนอน เธอก็นอนเสีย ไม่ปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง ภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นกุสีตวัตถุประการที่ ๓.
ภิกษุทั้งหลาย อีกประการหนึ่ง ภิกษุเดินทางเสร็จแล้ว เธอมีความคิดอย่างนี้ว่า เราได้เดินทางเสร็จแล้ว ก็เมื่อเราเดินทางอยู่ กายก็ลำบากแล้ว เอาเถิด เราจะนอน เธอก็นอนเสีย ไม่ปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง ภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นกุสีตวัตถุประการที่ ๔.
ภิกษุทั้งหลาย อีกประการหนึ่ง ภิกษุเที่ยวบิณฑบาตตามบ้านหรือนิคม ไม่ได้โภชนะอันเศร้าหมองหรือประณีตเพียงพอตามความต้องการ เธอมีความคิดอย่างนี้ว่า เมื่อเราเที่ยวเดินบิณฑบาตตามบ้านหรือนิคม ไม่ได้โภชนะอันเศร้าหมองหรือประณีตเพียงพอตามความต้องการ กายของเรานั้นลำบากแล้ว ไม่ควรแก่การงาน เอาเถิด เราจะนอน เธอก็นอนเสีย ไม่ปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง ภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นกุสีตวัตถุประการที่ ๕.
ภิกษุทั้งหลาย อีกประการหนึ่ง ภิกษุเที่ยวบิณฑบาตตามบ้านหรือนิคม ได้โภชนะเศร้าหมองหรือประณีตเพียงพอตามความต้องการ เธอมีความคิดอย่างนี้ว่า เราเที่ยวบิณฑบาตตามบ้านหรือนิคม ได้โภชนะอันเศร้าหมองหรือประณีตเพียงพอตามความต้องการแล้ว กายของเรานั้นหนัก ไม่ควรแก่การงาน เหมือนถั่วชุ่มด้วยน้ำ เอาเถิด เราจะนอน เธอก็นอนเสีย ไม่ปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง ภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นกุสีตวัตถุประการที่ ๖.
ภิกษุทั้งหลาย อีกประการหนึ่ง อาพาธเล็กน้อยเกิดขึ้นแล้วแก่ภิกษุ เธอมีความคิดอย่างนี้ว่า อาพาธเล็กน้อยนี้เกิดขึ้นแก่เราแล้ว เรามีข้ออ้างเพื่อจะนอน เอาเถิด เราจะนอน เธอก็นอนเสีย ไม่ปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง ภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นกุสีตวัตถุประการที่ ๗.
ภิกษุทั้งหลาย อีกประการหนึ่ง ภิกษุหายจากอาพาธแล้ว แต่ยังหายไม่นาน เธอมีความคิดอย่างนี้ว่า เราหายจากอาพาธแล้ว แต่ยังหายไม่นาน กายของเรายังอ่อนเพลีย ไม่ควรแก่การงาน เอาเถิด เราจะนอน เธอก็นอนเสีย ไม่ปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง ภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นกุสีตวัตถุประการที่ ๘.
ภิกษุทั้งหลาย เหล่านี้แล กุสีตวัตถุ ๘ ประการ.
ภิกษุทั้งหลาย อารัพภวัตถุ (เหตุของการปรารภความเพียร) ๘ ประการเหล่านี้ ๘ ประการอะไรบ้าง คือ
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในกรณีนี้ การงานที่จะต้องทำมีอยู่ เธอมีความคิดอย่างนี้ว่า เราจะต้องทำการงาน ก็เมื่อเราทำการงานอยู่ มันไม่เป็นการง่ายที่จะมนสิการถึงคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย เอาเถิด เราจะรีบปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง เธอจึงปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง ภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นอารัพภวัตถุประการที่ ๑.
ภิกษุทั้งหลาย อีกประการหนึ่ง ภิกษุทำการงานเสร็จแล้ว เธอมีความคิดอย่างนี้ว่า เราได้ทำการงานเสร็จแล้ว ก็เมื่อเราทำการงานอยู่ มันไม่เป็นการง่ายที่จะมนสิการถึงคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย เอาเถิด เราจะรีบปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง เธอจึงปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง ภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นอารัพภวัตถุประการที่ ๒.
ภิกษุทั้งหลาย อีกประการหนึ่ง หนทางที่จะต้องเดินทางมีอยู่ เธอมีความคิดอย่างนี้ว่า เราจะต้องเดินทาง ก็เมื่อเราเดินทางอยู่ มันไม่เป็นการง่ายที่จะมนสิการถึงคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย เอาเถิด เราจะรีบปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง เธอจึงปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง ภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นอารัพภวัตถุประการที่ ๓.
ภิกษุทั้งหลาย อีกประการหนึ่ง ภิกษุเดินทางเสร็จแล้ว เธอมีความคิดอย่างนี้ว่า เราได้เดินทางเสร็จแล้ว ก็เมื่อเราเดินทางอยู่ มันไม่เป็นการง่ายที่จะมนสิการถึงคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย เอาเถิด เราจะรีบปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง เธอจึงปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง ภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นอารัพภวัตถุประการที่ ๔.
ภิกษุทั้งหลาย อีกประการหนึ่ง ภิกษุเที่ยวบิณฑบาตตามบ้านหรือนิคม ไม่ได้โภชนะเศร้าหมองหรือประณีตเพียงพอตามความต้องการ เธอมีความคิดอย่างนี้ว่า เราเที่ยวบิณฑบาตตามบ้านหรือนิคม ไม่ได้โภชนะอันเศร้าหมองหรือประณีตเพียงพอตามความต้องการ กายของเรานั้นเบา ควรแก่การงาน เอาเถิด เราจะรีบปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง เธอจึงปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง ภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นอารัพภวัตถุประการที่ ๕.
ภิกษุทั้งหลาย อีกประการหนึ่ง ภิกษุเที่ยวบิณฑบาตตามบ้านหรือนิคม ได้โภชนะเศร้าหมองหรือประณีตเพียงพอตามความต้องการ เธอมีความคิดอย่างนี้ว่า เราเที่ยวบิณฑบาตตามบ้านหรือนิคม ได้โภชนะอันเศร้าหมองหรือประณีตเพียงพอตามความต้องการแล้ว กายของเรานั้นก็เบา ควรแก่การงาน เอาเถิด เราจะรีบปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง เธอจึงปรารภความเพียรเพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง ภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นอารัพภวัตถุประการที่ ๖.
ภิกษุทั้งหลาย อีกประการหนึ่ง อาพาธเล็กน้อยเกิดขึ้นแล้วแก่ภิกษุ เธอมีความคิดอย่างนี้ ว่า อาพาธเล็กน้อยนี้เกิดขึ้นแก่เราแล้ว การที่อาพาธของเราจะพึงกลับกำเริบนั้น เป็นฐานะที่จะมีได้ เอาเถิด เราจะรีบปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง เธอจึงปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง ภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นอารัพภวัตถุประการที่ ๗.
ภิกษุทั้งหลาย อีกประการหนึ่ง ภิกษุหายจากอาพาธแล้ว แต่ยังหายไม่นาน เธอมีความคิดอย่างนี้ว่า เราหายจากอาพาธแล้ว แต่ยังหายไม่นาน การที่อาพาธของเราจะพึงกลับกำเริบนั้น เป็นฐานะที่จะมีได้ เอาเถิด เราจะรีบปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง เธอจึงปรารภความเพียร เพื่อถึงสิ่งที่ยังไม่ถึง เพื่อบรรลุสิ่งที่ยังไม่ได้บรรลุ เพื่อทำให้แจ้งสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้แจ้ง ภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นอารัพภวัตถุประการที่ ๘.
ภิกษุทั้งหลาย เหล่านี้แล อารัพภวัตถุ ๘ ประการ.
-บาลี อฏฺก. อํ. 23/345/186.
https://84000.org/tipitaka/pali/?23//345,
https://etipitaka.com/read/pali/23/345
